Reşit Çocuğun Annesinin Soyadını Alması

Günümüzde boşanma sonrasında hem tarafların hem de çocukların hayatında köklü değişiklikler meydana gelmektedir. Bu bağlamda, Reşit Çocuğun Annesinin Soyadını Alması konusu, hem hukuki hem de duygusal bağlamda dikkat çeken bir mesele haline gelmiştir. Peki, reşit bir çocuk annesinin soyadını almak için ne gibi adımlar atmalıdır? Ayrıca, boşanma durumunda çocuğun soyadında meydana gelen değişiklikler neler olabilir? Yazımızda çocukların boşanma sonrasında soyadlarının durumu ve çocuğun reşit yaşa gelmesi durumunda soyadında yapabileceği değişikliklere ilişkin ayrıntılı bilgi vermeyi hedefliyoruz.

Reşit Çocuğun Annesinin Soyadını Alması

Hukuki anlamda, reşit çocuğun annesinin soyadını alması belirli kurallar ve koşullar çerçevesinde gerçekleşmektedir. 18 yaşını dolduran bireyler kendi isimlerini ve soyadlarını değiştirme haklarına sahiptir. Ancak bu süreçte, aile yapısı ve kişisel ilişkiler gibi unsurlar da önemli rol oynar.

Öncelikle çocuğun reşit olmadan önceki soyadıyla ilgili durumlar hakkında bilgi vermemiz sonraki süreci daha iyi anlamayı sağlayacaktır. Türk Medeni Kanunu’nun 321’inci maddesine göre “Çocuk, ana ve baba evli ise ailenin soyadını taşır.” Bu hüküm gereği çocuk aile birliği içinde aile soyadı olarak babanın soyadını taşır. Ancak taraflar arasında boşanma durumu gerçekleşirse kural olarak müşterek çocuk babanın soyadını kullanmaya devam eder, kadın ise evlenmeden önceki soyadını alır. 

Boşanmadan sonra kadının evlenmeden önceki soyadını geri alması müşterek çocuğun ise babasının soyadını kullanmaya devam etmesi bir takım zorlukları beraberinde getirebilmektedir. Özellikle müşterek çocuk annesiyle soyadının farklı olmasını anlamlandıramaması, resmi işlemler sırasında farklı soyadlarının olmasının problem yaratabilmesi, çocuğun toplumda farklılık nedeniyle kendini kötü hissetmesi gibi durumlarda velayet sahibi anne çocuğun soyadının değiştirilmesini talep edebilmektedir. Bu durumda mahkeme çocuğun üstün menfaatini ve haklı gerekçelerin varlığını gözeterek karar verecektir.

Ancak kadın boşandığı kocasının soyadını kullanmasında menfaatinin bulunduğunu ispatlayabilirse hakim kocasının soyadını kullanmasına devam etmesine izin verebilir. Bu konudaki en sık karşılaştığımız durum çocuğun velayetinin anneye verildiği durumda annenin çocukla ayrı soyadlarını taşımak istemediğinde ortaya çıkar. Mahkeme talebin haklı gerekçelerle yapıldığını ve Kocanın soyadının kullanılmasından dolayı zarar görmeyeceğine kanaat getirirse kadına kocasının soyadını kullanması için izin verecektir. 

Reşit çocuğun annesinin soyadını alması durumu karşımıza en çok boşanma sonrasında çocuğun babasının soyadını kullanmaya devam etmesi, annenin ise evlenmeden önceki soyadını alması halinde çocuk reşit yaşa geldiğinde babasının soyadını kullanmaya devam etmek istemeyip anneyle kurduğu bağ nedeniyle annesinin soyadını almak istemesi durumunda ortaya çıkmaktadır. Reşit olan çocuğun bu isteği boşanma süreci ve sonrasında babasıyla iletişim eksikliği, babanın çocukla ilgilenmemesi, annenin tüm bakım ve sorumluluğu alması nedeniyle annesiyle olan soyadı farklılığını kabullenmek istememesinden kaynaklanabilmektedir. Nitekim çocuğun sosyal çevresinde de annesiyle olan soyadı farklılığı kafa karışıklığı yaratabilmekte, çocuk kendini tanıtırken babasının değil annesinin soyadını kullanabilmektedir. Bu nedenlerle reşit çocuk annesinin soyadını almak için mahkemeye başvurabilmektedir.

Annesinin soyadını almak için başvuran reşit birey, ayrıca soyadını değiştirmekle ilgili bir dilekçe hazırlamak zorundadır. Dilekçede, hangi soyadını almak istediği, neden böyle bir talepte bulunduğu ve eğer varsa eklenmesi gereken belgeleri belirtilmesi gerekmektedir. Bu aşamada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, başvurunun doğru ve eksiksiz bir şekilde yapılmasıdır. Çünkü herhangi bir eksiklik, başvurunun reddine sebep olabilir. Ayrıca soyadı değişikliği için gerekçelerini de ispat etmesi önemlidir. Bu halde tanık beyanları önemli ispat araçlarından biridir.

Sonuç olarak reşit çocuğun annesinin soyadını alması duygusal ve hukuki açıdan ele alınması gereken konulardan biridir. Burada mahkemenin duygusal gerekçelerden çok haklı gerekçeleri varlığını göz önünde bulunduracağı unutulmamalıdır. Mahkeme sürecinde sadece gerekçelerin varlığı değil ayrıca ispatlanması da önemlidir.

Anne Soyadını Almak İçin Ne Yapmak Gerekir?

Reşit çocuğun annesinin soyadını alması süreci, bazı adımların atılmasını gerektirir. Burada gereken prosedürler, yasal çerçeve ve uygulamalar hakkında bilgi sahibi olmak, hem ebeveynler hem de bireyler için oldukça önemlidir. Eğer bir çocuğun, özellikle de reşit bir çocuğun, annesinin soyadını alması söz konusuysa, yapılması gerekenler sıralı bir şekilde ele alınmalıdır.

Öncelikle, soyad değişikliği için gerekli olan belgelerin temin edilmesi gerekir. Bu belgeler arasında genellikle çocuğun kimlik belgesi, doğum belgesi ve annenin kimlik belgesi yer almaktadır. Belirli durumlarda, ailenin ikametgahını gösteren bir belge de talep edilebilir. Bu belgeleri topladıktan sonra, yerel nüfus müdürlüğüne başvuru yapılmalıdır. Başvuru esnasında, reşit çocuk kendi iradesiyle bu işlemi onaylamalı ve ihtiyaç duyulması halinde yazılı beyan vermelidir.

Başvuru süreci tamamlandıktan sonra, ilgili yetkililerin bu başvuruyu değerlendirip değerlendirilmeyeceğini bildirdikleri süreyi beklemek gerekir. Eğer başvuru olumlu karşılanırsa, soyadı değişikliği resmen gerçekleşir ve çocuğun kimliğinde bu değişiklik hemen yürürlüğe girer. Ancak, burada önemli hususlardan biri, çocuğun bu süreçteki rızasıdır. Yasal olarak reşit olan bir birey, kendi adı ve soyadı üzerinde söz sahibi olabilmelidir.

Eğer soyad değişikliği bir boşanma ya da başka bir ailevi durumla ilgiliyse, bu noktada ailenin hukuki danışmanlık alması faydalı olacaktır. Gerçekleştirilmesi gereken adımlar ve hukuki prosedürler, her bireyin durumu açısından farklılık gösterebilir. Dolayısıyla, dikkatli bir planlama ve bilgi toplama süreci, bu değişikliği kolaylaştıracaktır.

Bu süreçte ayrıca, sosyal ve psikolojik boyutlar da göz önünde bulundurulmalıdır. Çocuğun soyadını değiştirme talebi, onun aidiyet duygusunu etkileyebilir. Bu nedenle, çocuğun duygusal ihtiyaçları, aile içindeki dinamikler ve toplum üzerindeki etkiler, iyi değerlendirilmelidir. Unutulmamalıdır ki, soyadı değişikliği sadece yasal bir geçiş değil, aynı zamanda duygusal bir süreçtir.

Çocuğa Annenin Soyadı Verilebilir Mi?

Reşit Çocuğun Annesinin Soyadını Alması konusunu ele alırken, çocukların soyadı ile ilgili doğru bilgilere ulaşmak oldukça önemlidir. Bu bağlamda, “Çocuğa annenin soyadı verilebilir mi?” sorusuna detaylı bir yanıt vermek istiyoruz.

Öncelikle, Türk Medeni Kanunu’nun 321’inci maddesine göre “Çocuk, ana ve baba evli ise ailenin soyadını taşır.” Bu hüküm gereği çocuk aile birliği içinde aile soyadı olarak babanın soyadını taşır. Boşanma davasında kural olarak müşterek çocuk babanın soyadını kullanmaya devam eder, kadın ise evlenmeden önceki soyadını alır. Eğer çocuğun velayeti anneye aitse, bu durumda çocuğun annenin soyadını alması üzerinde bazı yasal haklara sahip olduğunu söyleyebiliriz. Ancak çocuğa annenin soyadının verilmesi için yalnızca velayet sahibi annenin talebi değil bu değişiklik için haklı gerekçelerin varlığı ve çocuğun üstün menfaati göz önünde bulundurulacaktır.

Hukuki Düzenlemeler

Boşanmadan sonra çocuğun soyadı ile ilgili düzenleme Soyadı Kanunu’nun 4. maddesinin ikinci fıkrasında “Evliliğin feshi veya boşanma hallerinde çocuk anasına tevdi edilmiş olsa bile babasının seçtiği veya seçeceği adı alır.” şeklinde düzenlenmiştir. Ancak ilgili hüküm Anayasa Mahkemesi’nin 08/12/2011 tarihli 2010/119 esas 2011/165 sayılı kararı ile  eşlerin evliliğin devamı boyunca ve boşanmada sahip oldukları hak ve yükümlülükler bakımından aynı hukuksal konumda bulunduğu, erkeğe velayet hakkı kapsamında tanınan çocuğun soyadını seçme hakkının kadına tanınmaması, velayet hakkının kullanılması bakımından cinsiyete göre ayrım yapılması sonucunu doğurduğu gerekçesiyle iptal edilmiştir. Yani bu iptalle birlikte çocuğun annenin soyadını alabilmenin yolu açılmıştır.

Ebeveynlerin Kararı

Velayet hakkı ebeveyne birtakım haklar verdiği gibi bir takım sorumluluklar da yüklemektedir. Velayet hakkını çocuğun üstün menfaatine aykırı olacak şekilde kullanamaz. Velayet hakkının sınırı bulunmaktadır, bu sınır çizilirken çocuğun üstün menfaati gözetilir. Dolayısıyla ebeveynin sadece kararının bulunması çocuğun soyadı değişikliği için yeterli olmayıp bunun çocuğun üstün menfaatine uygun olduğunu ve haklı gerekçelerle talep edildiğinin ispatlanması gerekmektedir. Velayet sahibi ebeveyn tarafından açılacak soyadı değişikliği davasında davalı taraf nüfus müdürlüğüdür. Ancak davalı tarafa müşterek çocuğun babasının da eklenmesi gerekmektedir. Bu durumda mahkeme velayet altındaki çocukla ilgili isim değişikliği kararı vermesi için babanın iznine başvurmaz. Mahkeme haklı nedenlerin varlığı ve çocuğun üstün menfaatini gözeterek karar verecektir.

Sonuç olarak

Kısacası, çocuğa annenin soyadının verilip verilemeyeceği konusunda çeşitli hukuki ve sosyal faktörler etkilidir. Her durumda, çocuğun hakları ve ebeveynlerin durumu gözetilerek en uygun çözüm yolunu belirlemek önemlidir. Soyadı değişikliği basit bir hukuki süreç olarak görülse de gerekçelerin yanlış açıklanması veya ispatlanamaması durumunda hayal kırıklığı yaşanabilir. Bu tür durumlarda her zaman hukuki yardım almak faydalı olacaktır.

Çocuklar Soyadını Değiştirebilir Mi?

Çocukların soyadlarını değiştirme konusu, aile yapısı ve bireylerin kimlikleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. 18 yaşını dolduran bireyler, kendi soyadlarıyla ilgili kararlar alabilme yetkisine sahip olurlar. Bu durumda soyadı değişikliği için gerekçelerini ve bunları ispatlayacak delillerini sunarak kendilerinin mahkemeye başvuru yapmaları gerekmektedir. Mahkeme, başvuru sahibinin soyadı değişikliği talebini değerlendirirken bazı kriterleri göz önünde bulundurarak karar verecektir. Ancak 18 yaşını doldurmamış çocuklar soyadını değiştirmek isterlerse bunu ancak velayet sahibi ebeveynlerinin açacağı dava ile yapabileceklerdir. Çocuk 18 yaşını doldurmamış olsa da kendi düşüncelerini ifade edebilecek durumda olması halinde mahkeme çocuğun soyadı değişikliği ile ilgili isteğine ve görüşüne de başvuracaktır.

Çocukların soyadlarını değiştirmek istemeleri durumunda, bu değişikliğin gerekçelerini ortaya koymaları önemlidir. Bu gerekçelerde velayet sahibi ebeveyniyle soyadlarının farklı olmasından rahatsız olduğunu, soyadını taşıdığı ebeveyninin kendisiyle ilgilenmediğini bu nedenle bu soyadını taşımak istemediğini, kendisini tanıtırken farklı bir soyadının kullandığını, çevresi tarafından değiştirmek istediği soyadıyla bilindiğini öne sürebilir. Öne sürdüğü gerekçelerin ispatında tanık delili önemli bir ispat aracıdır

Yasal süreçlerin karmaşıklığı göz önüne alındığında, gerek duyulması halinde Samsun Boşanma Avukatından hukuki destek almak faydalı olabilir. Böylece, hem çocukların hakları hem de ebeveynlerin sorumlulukları daha net bir şekilde anlaşılabilir. Aynı zamanda, toplumsal normlar ve aile dinamikleri de göz önünde bulundurularak, soyadı değişikliği yapılacaksa, bu sürecin nasıl yönetileceği iyi bir şekilde planlanmalıdır.

Çocuğun Soyadının Değiştirilmesi Davası Kime Açılır?

Velayeti anneden olan çocuğun soyadı değişikliği dilekçesinde davalı taraf nüfus müdürlüğüdür. Ancak davalı tarafa müşterek çocuğun babasının da eklenmesi gerekmektedir. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 2021/184 Esas ve 2021/716 Karar ve 28.01.2021 tarihli kararında, çocuğun soyadı değişikliği için açılan davanın babanın yokluğunda görülerek hüküm verilmesinin yerinde olmadığına zira bu yargılama sonunda babanın hukuki durumunun etkilenme ihtimalinin bulunduğuna karar verilmiştir.

Yargıtay 2.Hukuk Dairesinin 28.01.2021 tarihli 2021/184 esas 2021/716 sayılı kararında

‘’Somut olayda; davacı anne davalı olarak sadece Kartal Nüfus Müdürlüğünü göstermiş, çocuğun babasının yokluğunda dava görülmüş ve karar verilmiştir. Dava sonucunda verilecek karar, küçüğün babasının hukuki durumunu da etkileyeceğinden, davaya dahil edilmesi, gösterdiği takdirde delillerinin toplanması ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek gerçekleşecek sonucu uyarınca bir hüküm kurulması gerekirken, eksik hasım ve inceleme ile hüküm kurulması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.’’ şeklinde karar verilmiştir.

Reşit çocuğun annesinin soyadını almak için mahkemeye başvurması durumunda ise davalı taraf olarak nüfus müdürlüğünün göstermesi yeterlidir.Reşit olan kişiler için soyadı değişikliği davasında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemeleri olmasına karşı velayet altındaki çocuğun soyadı değişikliği için görevli mahkeme aile mahkemeleridir. 

Boşandıktan Sonra Çocuğun Annesinin Soyadını Alması

Türk Medeni Kanunu’nun 321’inci maddesine göre “Çocuk, ana ve baba evli ise ailenin soyadını taşır.” Bu hüküm gereği çocuk aile birliği içinde aile soyadı olarak babanın soyadını taşır. Boşanma davasında kural olarak müşterek çocuk babanın soyadını kullanmaya devam eder, kadın ise evlenmeden önceki soyadını alır. Ancak kadın boşandığı kocasının soyadını kullanmasında menfaatinin bulunduğunu ispatlayabilirse hakim kocasının soyadını kullanmasına devam etmesine izin verebilir. Bu durum Türk Medeni Kanunun 173.maddesinde; ”Boşanma hâlinde kadın, evlenme ile kazandığı kişisel durumunu korur; ancak, evlenmeden önceki soyadını yeniden alır. Eğer kadın evlenmeden önce dul idiyse hâkimden bekârlık soyadını taşımasına izin verilmesini isteyebilir. Kadının, boşandığı kocasının soyadını kullanmakta menfaati bulunduğu ve bunun kocaya bir zarar vermeyeceği ispatlanırsa, istemi üzerine hâkim, kocasının soyadını taşımasına izin verir.’’ şeklinde düzenlenmiştir.

Boşanmadan sonra kadının evlenmeden önceki soyadını geri alması müşterek çocuğun ise babasının soyadını kullanmaya devam etmesi bir takım zorlukları beraberinde getirebilmektedir. Özellikle müşterek çocuk annesiyle soyadının farklı olmasını anlamlandıramaması, resmi işlemler sırasında farklı soyadlarının olmasının problem yaratabilmesi, çocuğun toplumda farklılık nedeniyle kendini kötü hissetmesi gibi durumlarda anne çocuğun soyadının değiştirilmesini talep edebilmektedir. 

Boşanmadan sonra çocuğun soyadı ile ilgili düzenleme Soyadı Kanunu’nun 4. maddesinin ikinci fıkrasında “Evliliğin feshi veya boşanma hallerinde çocuk anasına tevdi edilmiş olsa bile babasının seçtiği veya seçeceği adı alır.” şeklinde düzenlenmiştir. Ancak ilgili hüküm Anayasa Mahkemesi’nin 08/12/2011 tarihli 2010/119 esas 2011/165 sayılı kararı ile  eşlerin evliliğin devamı boyunca ve boşanmada sahip oldukları hak ve yükümlülükler bakımından aynı hukuksal konumda bulunduğu, erkeğe velayet hakkı kapsamında tanınan çocuğun soyadını seçme hakkının kadına tanınmaması, velayet hakkının kullanılması bakımından cinsiyete göre ayrım yapılması sonucunu doğurduğu gerekçesiyle iptal edilmiştir. 

İlgili Makale: Velayeti Annede Olan Çocuğun İsim Değişikliği

Kız Çocuğu Annenin Soyadını Alabilir Mi?

Genellikle yanlış bilinen durumlardan bir diğeri de kız çocukları ve erkek çocuklarının soyadı değişikliğinde farklı uygulamaya tabi olacağının düşünülmesidir. Ancak kanunda kız ve erkek çocukları için farklı bir uygulama düzenlenmemiştir. Dolayısıyla kız çocuğu annenin soyadını alabilecektir. Anne velayet hakkını elinde bulunduruyorsa soyadı değişikliği için haklı gerekçelerini ve bunun çocuğun üstün menfaatinin gerektirdiğini delilleriyle mahkemeye sunarak soyadı değişikliği talep edebilecektir.

Babamın Soyadını Taşımak İstemiyorum, Ne Yapmalıyım ?

Taraflar arasındaki boşanma sürecinden sonra müşterek çocuk bazı durumlarda babasının soyadını taşımak istememektedir. Bu durumda babasının soyadını reddetmek isteyebilmektedir. Çocuğun velayet altında bulunması durumunda bu isteği ancak velayet sahibi annesinin açacağı dava ile mümkün olabilmektedir. Babasının soyadını reddetmek isteyen çocuk annesine talebini ilettiğinde haklı gerekçelerin varlığında annesinin açacağı dava ile annesinin soyadını alabilmektedir. Buradaki önemli durum sadece istek yeterli olmayıp mahkeme çocuğun üstün menfaatini ve haklı sebepleri ayrıntılı olarak inceleyecektir. Çocuğun reşit olması durumunda ise kendisinin açacağı dava ile annesinin soyadını veya başka bir soyadını almayı talep edebilmektedir. Ancak bu durumda da mahkeme talepte bulunan kişinin hukuki yararını titizlikle inceleyip mahkemeye sunulan delillerin değerlendirmektedir.

İkinci Evlilikte Çocuğun Soyadı Değişikliği

Boşandıktan sonra ikinci bir evlilik yapan kadın için İkinci Evlilikte Çocuğun Soyadı Değişikliği‘nin mümkün olup olmadığı merak edilen diğer konulardan biridir. İkinci evliliğini yapan kadın çocuğun üvey babasının çocukla daha fazla ilgilendiğini, çocuğun üvey babasını baba gibi gördüğünü, ikinci evliliğinden olan çocuğuyla önceki evliliğinden olan çocuğun farklı soyadlarını taşımasının çocuğu olumsuz etkilediği gibi gerekçelerle çocuğun ikinci evliliğpindeki kocasının soyadını almasını isteyebilmektedir. Ancak bu durum mümkün değildir. Mahkeme çocuğun üstün menfaati ve haklı nedenlerin varlığı durumunda çocuğun annenin soyadını alabileceğini düzenlemiştir. Türk Hukuk Sisteminde evlilik birliği içinde doğan çocuğun, babasının soyadını alabileceği veya içtihatlarla gerçekleşen duruma göre boşanma sonucu velayeti kendisine verilen annenin bekarlık soyadının çocuğun üstün yararının bulunması halinde alabileceği ve bu konuda başkaca bir yasal düzenleme bulunmadığından çocuğun üvey babasının soyadını alması mümkün değildir.

Yargıtay 2.Hukuk Dairesinin 15.10.2020 tarihli 2020/565 esas 2020/4810 sayılı kararında

‘’Davacı kadın dava dilekçesinde; ortak çocuk Umut’un babası olan davalı … ile Sivas Aile Mahkemesinin ….Esas, ….. Karar sayılı ilamı ile boşandıklarını, ortak çocuk Umut’un velayetinin kendisine verildiğini, ikinci evliliğini Göksel Yerlikaya isimli şahıs ile yaptığını, ortak çocuk ile kendi soyadlarının farklı olmasından dolayı sorunlar oluştuğunu ileri sürerek, ortak çocuk Umut’un “Yıldızhan” olan soyadının “Yerlikaya” olarak değiştirilmesini talep ve dava etmiştir. Mahkemece yapılan yargılama ve toplanan deliller neticesinde; davacının ikinci evliliğini yaptığı, ikinci evliliğinden de bir çocuğunun olduğu, Göksel Yerlikaya’nın da ilk evliliğinden bir oğlu olduğu, ailede davacının oğlu Umut dışında herkesin soyadının “Yerlikaya” olduğu, bu durumun çocuğu olumsuz etkilediği, TMK md. 27 ve Anayasanın 20. maddesi gereği velayeti anneye verilen çocuğun soyadının haklı neden olması durumunda değiştirilme talebinin kabul edilebileceği, bu nedenle davanın kabulü ile Umut’un “Yıldızhan” olan soyadının “Yerlikaya” olarak değiştirilmesine karar verilmiş ilgili karar davalı kurum tarafından temyiz edilmiştir. Taraflar arasındaki uyuşmazlık; evlilik birliği içinde doğan çocuğun evlilik içinde doğumla kazandığı soyadının, davacı annenin ikinci evliliği nedeniyle kazanmış olduğu soyadı ile değiştirilmesinin mümkün olup olmadığı noktasındadır. Türk Hukuk Sisteminde evlilik birliği içinde doğan çocuğun, babasının soyadını alabileceği veya içtihatlarla gerçekleşen duruma göre boşanma sonucu velayeti kendisine verilen annenin bekarlık soyadının çocuğun üstün yararının bulunması halinde alabileceği ve bu konuda başkaca bir yasal düzenlemenin bulunmadığı anlaşılmaktadır. Gerçekleşen bu durum karşısında davanın reddi gerekirken kanun hükümlerinin yorumunda yanılgıya düşülerek davanın kabulüne karar verilmesi usul ve kanuna aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.’’ şeklinde karar verilmiştir.

Sıkça Sorulan Sorular