Yurtdışında Boşanmanın Türkiye’de Tanınması

Yurt dışında verilen boşanma kararının Türkiye’de geçerli olabilmesi için kararın Türkiye’de tanınması ve gerekirse tenfiz edilmesi gerekmektedir. Yazımızda yurt dışında verilen boşanma kararının Türkiye’de geçerli olma süreci, tanıma işleminin nüfus müdürlüğüne başvuru, yabancı ülkedeki Türk konsolosluğuna yapılan başvuru veya dava yoluyla yapılması süreçleri, tanıma başvurusu için gerekli evraklar, yurtdışında boşanmada nafaka ve velayete ilişkin hükümler hakkında ayrıntılı bilgiler vermeyi hedefliyoruz.

Yurtdışında Boşanmanın Türkiye’de Tanınması

Yurt dışında verilen boşanma kararı Türkiye’de otomatik olarak geçerli sayılmaz. Bu nedenle yurtdışında verilen boşanma kararları mahkemeye başvuru yapılmadıkça veya mevcut durumun şartlarına göre idari işlemle tanıma işlemi gerçekleşmedikçe Türkiye’de kabul edilmez. Tanıma işlemi usule uygun yapılmazsa yurtdışında boşanan kişiler Türkiye’de evli kabul edilir ve nüfus kayıtları değişmez.

Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarının veya çifte vatandaşların yurtdışında verilen boşanma kararlarını Türkiye’de hukuken geçerli hâle getirebilmesi için özel bir başvuru yapılması zorunludur. Tanıma işlemi sayesinde yurt dışında verilen boşanma kararı Türkiyede yeniden boşanma davası açmaya gerek kalmadan hukuken geçerli olabilecektir. Yurtdışında verilen boşanma kararında nafaka, vekalet gibi hükümlerin Türkiye’de geçerli olması isteniyorsa tenfiz dava açmak gereklidir. Tanıma başvurusu nüfus müdürlüklerine, Türk konsolosluklarına veya dava yoluyla yapılabilir ancak tenfiz işlemi için mutlaka dava açmak gerekecektir.

Nüfus müdürlüğüne başvuru yoluyla tanıma süreci: 25.03.2020 tarihinden önce nüfusta tanıma işlemi yapılabilmesi için eşlerin birlikte başvuru yapması gerekmekteydi. Ancak 25.03.2020 tarihinde yapılan değişiklikle eşlerden birinin tek tarafa başvuru yapma imkanı sağlanmıştır. Taraflardan birinin ölmüş ya da yabancı olması halinde Türk vatandaşı olan taraf kendisi veya vekili tek başına başvuru yapabilecektir. Sonuç olarak yurt dışında boşanma kararının Türkiyede geçerli olmasını isteyen taraf Türkiyeye gelerek bizzat başvuru yapabileceği gibi yurt dışından Türkiye’den bir avukata vekaletname vererek işlemi onun tarafından yapılmasını da sağlayabilir. Nüfus müdürlüklerine yapılan başvuru kabul edildiğinde yurt dışında verilen boşanma kararı Türkiyede hukuken geçerli olur, taraflar Türkiyedede resmi olarak boşanır ve nüfus kayıtları güncellenir.

Yabancı ülkedeki Türk konsolosluğuna başvuru yoluyla tanıma süreci: Yurtdışında verilen boşanma kararının Türkiye’ye gelmeden geçerli hale gelebilmesi için diğer yol yabancı ülkedeki Türk Konsolosluğuna yapılan başvurudur. Yurtdışında verilen boşanma kararının Türkiye’de tanınabilmesi için bu kararların kesinleşmiş olması gerekmektedir. Konsolosluğa başvuru yoluyla tanıma işlemi yapılabilmesi için tarafların şahsen veya vekilleri aracılığıyla ya da taraflardan birisinin yabancı veya ölmüş olması halinde ise Türk vatandaşı olan diğer taraf veya vekilinin başvuru yapabilmektedir. Boşanma tescil işlemi için www.konsolosluk.gov.tr adresinden “Nüfus / Yabancı Ülke Adli veya İdari Makamlarınca Verilen Kararların Nüfus Kütüğüne Tescili” bölümünden randevu alarak müracaat edebilirsiniz.

Dava yoluyla tanıma süreci: Nüfus müdürlüğü veya Türk konsolosluğuna yapılan başvuru ile tanıma işleminin gerçekleştirilememesi durumunda tanıma davası açılması gerekmektedir. Bu durum genellikle tarafların her ikisinin de Türk vatandaşı olması veya çifte vatandaş olup taraflardan birinin idari işlemle yapılacak tanıma işlemine katılmaması durumunda gerçekleşmektedir. Türkiye’de açılacak tanıma davasında görevli mahkeme aile mahkemeleri, yetkili mahkeme ise Türkiyede yerleşim yeri varsa o yer mahkemesi, yerleşim yeri yoksa en son sakin olduğu yer mahkemesi, bunlardan hiçbirinin bulunmaması halinde İstanbul, Ankara veya İzmir mahkemeleri yetkilidir.

Sonuç olarak yurtdışında boşanmanın Türkiye’de tanınması nüfus müdürlüğüne, yabancı ülkedeki Türk konsolosluğuna başvuru veya aile mahkemelerinde açılacak davayla yapılabilir. Başvuru yollarından hangisinin uygun olacağı mevcut durumun şartlarına göre değişiklik gösterecektir.

İlgili Makale: Yurt Dışında Boşanmış Kişilerin Türkiye’deki Mallarının Paylaşımı

Yurtdışında boşanan çiftin çocuğunun velayeti

Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları veya çifte vatandaşların boşanması durumunda çocukların velayetine ilişkin verilen kararların Türkiye’de geçerli hale gelmesi kritik öneme sahiptir. Yurtdışında boşanmada mahkeme tarafından verilen velayet kararının Türkiye’de geçerli olabilmesi için tanıma işleminin yanında tenfiz işlemlerinin de yapılması gerekmektedir.

Yabancı mahkemelerin velayete ilişkin kararları, doğrudan Türkiye’de hüküm ve sonuç doğurmaz; ancak belirli bir süreçten geçtikten sonra geçerli hale gelir. Bu nedenle özellikle taraflardan birinin Türkiye’de yaşaması, çocuğun Türkiye’ye getirilmek istenmesi veya kişisel ilişki kurma gibi hususların Türkiye’de uygulanacak olması durumunda velayet kararının tanıma ve tenfiz yoluyla Türkiye’de geçerli hale gelmesi gerekir. Bu süreç hem ebeveynlerin hakları hem de çocuğun üstün yararı açısından kritik öneme sahiptir.

Yurtdışında boşanan çiftin çocuğunun velayetine ilişkin hükümler Türkiye’de tanıma-tenfiz işlemi yapıldıktan sonra geçerli hale gelir. Tanıma işlemi için nüfus müdürlükleri veya Türk konsolosluklarına yapılan başvuru yeterli iken velayete ilişkin hükümlerin geçerli hale gelmesi için mutlaka tenfiz davası açmak zorunludur. Mahkeme yabancı mahkemede verilen boşanma kararındaki velayet düzenlemesinin Türk kamu düzenine aykırı olup olmadığını inceleyerek karar verecektir.

Boşanma kararının tanıma başvurusunu kimler yapabilir?

Tanıma işlemi yabancı ülkede verilen boşanma kararının Türkiye’de de hukuki sonuç doğurmasını sağlayan önemli bir süreçtir. Tanıma başvurusunun kimler tarafından yapılacağı tanıma işlemi için hangi yolun seçileceğine ve tarafların vatandaşlıklarına göre değişiklik gösterecektir.

Boşanma kararının tanıma işlemi için nüfus müdürlüklerine veya yabancı ülkedeki Türk konsolosluğuna yapılacak başvuru tarafların her ikisi de bizzat, kanuni temsilcileri ya da vekilleri aracılığıyla yapılabilir. Taraflar başvurularını aynı anda birlikte yapabilecekleri gibi başvuru esnasında birlikte müracaat yapılmamışsa diğer taraf 90 gün içinde aynı başvuru makamına başvurmalıdır.

Boşanma kararının tanıma başvurusunda taraflardan birinin ölmüş ya da yabancı olması halinde; ölen tarafın kanuni yararı bulunan mirasçılarının tespit edilememesi, yabancı uyruklu tarafın ikamet adresinin tespit edilememesi ve herhangi bir nedenle ulaşılamaması, yabancı uyruklu tarafın başvuruyu kabul etmemesi veya kasıtlı olarak kaçınması durumunda, Türk vatandaşı olan diğer taraf veya vekili tek taraflı başvuru yapabilecektir.

Yurtdışında verilen boşanma kararının Türkiye’de geçerli olabilmesi için yapılacak tanıma işlemi için nüfus müdürlükleri veya Türk konsolosluklarına yapılan başvuruda gerekli şartların sağlanmaması veya başvurunun reddedilmesi halinde dava yoluyla tanıma işlemi yapılmaktadır. Dava yoluyla tanıma sürecinde her iki tarafın dava açma hakkı bulunmaktadır.

Eşin Türk vatandaşı olması halinde boşanmanın tanınması: Eşlerden her ikisinin de Türk vatandaşı veya çifte vatandaş olması durumunda tanıma işleminin nüfus müdürlüklerinde veya Türk konsolosluğunda yapılabilmesi için tarafların birlikte başvuru yapması gerekmektedir.

Eşin yabancı olması halinde boşanmanın tanınması: Boşanan taraflardan biri Türk vatandaşı değilse Türk vatandaşı olan taraf bizzat veya vekili aracılığıyla nüfus müdürlüğü veya yabancı ülkedeki Türk konsolosluğuna başvuru yaparak tanıma işlemini yapabilmektedir.

Tanıma başvurusu için gerekli evraklar

Yurtdışında verilen boşanma kararının Türkiye’de geçerli hale gelebilmesi için yapılacak tanıma işlemi başvurusunda bazı evrakların sunulması işlemin usule uygun yapılması açısından büyük öneme sahiptir. Başvuru evraklarının eksik olması halinde başvuru red ile sonuçlanacaktır. Yurtdışında boşanmanın Türkiye’de tanınması için gerekli evraklar:

• Başvuru formu
• Yurt dışında verilen boşanma kararının aslı ve apostil şerhli Türkçe tercümesi
• Kesinleşme şerhi, kesinleşme şerhi yoksa boşanma kararının verildiği ülkenin kanunlarına göre kesinleştiğine dair belge ile apostil şerhli onaylanmış Türkçe tercümeleri,
• Kimlik ve pasaport fotokopileri, taraflardan biri yabancı ise bu kişinin kimlik ve pasaportunun noter tasdikli Türkçe tercümeleri
• Avukat aracılığıyla yapılacak başvurularda fotoğraflı vekaletname,
• Yabancı ülke adli veya idari makamlarca verilen kararla ilgili daha önce Türk mahkemelerinde açılmış veya hala görülen bir dava dosyasının bulunması durumunda buna ilişkin belgeler

Nüfus Müdürlüğü tanıma başvuru formu

Türkiye’de tanıma ve tenfiz davası için görevli ve yetkili mahkeme

Tanıma işleminin nüfus müdürlüğünde veya Türk konsolosluğuna başvuru yoluyla yapılmasında gerekli şartların sağlanmaması ya da bu şekilde yapılan başvurunun reddedilmesi halinde Türkiye’de dava yoluyla tanıma işlemi gerçekleştirilebilecektir.

Türkiyede açılacak tanıma davasında görevli mahkeme aile mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise tarafların Türkiyede yerleşim yeri varsa o yer mahkemesi, yerleşim yeri yoksa en son sakin olduğu yer mahkemesi, bunlardan hiçbirinin bulunmaması halinde İstanbul, Ankara veya İzmir mahkemeleri yetkilidir.

Yurtdışında boşanmış biri olarak Türkiye’de nafaka alma şansım var mı?

Yurtdışında verilen boşanma kararı sonrasında taraflardan biri Türkiye’de yaşamaya devam edebilmekte bu durumda boşanma kararında yer alan nafakanın Türkiye’de geçerli olup olmayacağını merak etmektedir.

Yurdışında verilen boşanma kararında nafakaya ilişkin hükümler yer alabilmektedir. Bu hükümlerin Türkiye’de geçerli hale gelebilmesi için tenfiz davası açılması gerekmektedir. Mahkeme hükmedilen nafakanın hakkaniyete uygun olup olmadığını inceleyerek karar verir. Tenfiz sonrasında nafaka ödeyecek tarafın yurt dışında yaşaması halinde Cumhuriyet Başsavcılığı aracılığı ile yurt dışında yaşayan eşin bulunduğu ülkede işlem yapılarak tahsil edilir. Nafakanın bu şekilde tahsil edilmesi için yurt dışında yaşayan eşin bulunduğu ülkenin Nafaka Tahsilatı ile ilgili Uluslararası sözleşmelere taraf bir ülke olması gerekmektedir. Yurt dışında bulunan eşin yaşadığı ülke bu sözleşmelere taraf değilse süreç biraz karmaşık hal alacaktır

Sıkça Sorulan Sorular