Kadın Boşanmak İsterse Mehir Verilir mi?

Kadın Boşanmak İsterse Mehir Verilir mi? Bu soru, imam nikahıyla evlenmiş ve mehir konusunda anlaşma sağlamış birçok kadının en çok merak ettiği hukuki konulardan biridir. İslam hukukuna göre mehir, erkeğin kadına evlilik akdi sırasında veya sonrasında vermeyi taahhüt ettiği maddi bir değerdir ve bu hak, evliliğin sona ermesiyle birlikte talep edilebilir hale gelir.

Kadın Boşanmak İsterse Mehir Verilir mi konusunda Kadının boşanma talebinde bulunması, mehir alacağına engel teşkil etmez. Ancak, mehirin geçerli olabilmesi için bazı hukuki şartların sağlanmış olması gerekir. Bu yazımızda; kadın boşanmak isterse mehir verilir mi, evi terk eden kadın mehir alabilir mi, mehir ne zaman ve nasıl talep edilir, hangi durumlarda mehir alınamaz gibi sorulara açık ve net yanıtlar vererek, boşanma sürecinde mehir konusunu tüm yönleriyle açıklıyoruz.

Mehir Nedir ve İslam Hukukundaki Yeri

Mehir, İslam hukukunda evlilik sözleşmesinin doğal bir sonucu olarak, erkeğin kadına verdiği ya da vermeyi taahhüt ettiği mal, para veya maddi değeri olan herhangi bir değerdir. Bu hak, kadının ekonomik güvenliğini sağlama amacı taşır ve nikah akdi sırasında belirlenebilir. Uygulamada mehir; altın, nakit para, ziynet eşyası ya da taşınmaz gibi somut değerlerden oluşabilir.

İslam hukukuna göre mehir, kadının kişisel malı olarak kabul edilir ve erkek tarafından hiçbir karşılık beklenmeksizin verilmelidir. Mehir ikiye ayrılır:

• Mehri muaccel: Nikah anında hemen ödenmesi gereken mehirdir.
• Mehri müeccel: Evlilik sürdükten sonra ya da boşanma durumunda ödenmesi taahhüt edilen mehirdir.

Özellikle imam nikahıyla evlenen çiftler arasında mehir çoğunlukla sözlü olarak belirlenir ve herhangi bir yazılı belge düzenlenmez. Bu durum, boşanma aşamasında ciddi uyuşmazlıklara neden olabilir. Bu nedenle, mehirin geçerli sayılabilmesi için yazılı bir mehir senedi düzenlenmesi önemlidir.

Kadın Boşanırsa Mehir Verilir Mi?

Evet, kadın boşanırsa mehir talep edebilir. Mehir, İslam hukukuna göre kadına tanınmış bir mali hak olup, boşanma durumunda da geçerliliğini korur. Kadının boşanma talebinde bulunması, bu hakkı ortadan kaldırmaz. Yani boşanmayı kadın istemiş olsa bile, geçerli bir mehir varsa bu mehir talep edilebilir.

Ancak burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus, mehirin nasıl belirlendiği ve ispatlanabilir olup olmadığıdır. Özellikle imam nikahı sırasında sözlü olarak kararlaştırılan mehirin, boşanma sürecinde talep edilebilmesi için yazılı bir mehir senedi ile güvence altına alınmış olması gerekir. Yazılı senet bulunmaması hâlinde, tanık beyanlarına başvurulabilir; ancak bu durum ispat sürecini daha karmaşık hale getirir.

Mehir, genellikle boşanma davasıyla birlikte değil, ayrı bir alacak davası olarak Aile Mahkemesi nezdinde açılan bir dava ile talep edilir. Bu dava ile kadın, kendisine vaat edilen mehirin maddi karşılığını isteyebilir.

Evi Terk Eden Kadının Mehir Hakkı Düşer Mi?

Hayır, kadının evi terk etmesi mehir hakkını ortadan kaldırmaz. Mehir, evliliğin bir sonucu olarak kadına tanınan kişisel bir haktır ve kadının boşanma sürecinde hangi taraf olduğu, bu hakkın varlığını etkilemez. Bu nedenle, kadın evliliği bitirme niyetiyle evi terk etmiş olsa bile, geçerli bir mehir senedi varsa mehir talebinde bulunabilir.

Hukuki olarak, mehirin talep edilebilmesi için en önemli kriter, mehirin yazılı ve ispat edilebilir bir şekilde belirlenmiş olmasıdır. Yazılı bir mehir senedi varsa, kadının evliliği sonlandırmak amacıyla evi terk etmesi bu hakkın düşmesine sebep olmaz.

Yargıtay içtihatlarına göre de kadının davranışları, mehir hakkının geçerliliğini doğrudan etkilemez. Örneğin; evliliğin sona erdiği tarihten itibaren 10 yıl içinde mehir alacağı davası açılabilir. Bu noktada kadının, mehir hakkını koruyabilmesi için mümkünse yazılı belgeye sahip olması ve davayı usulüne uygun şekilde açması önem taşır.

Kadın Mehir Olarak Boşanma Hakkı Talep Edebilir Mi?

Hayır, kadın boşanma hakkını bir mehir gibi talep edemez; ancak boşanma sonrası mehir hakkını maddi talep olarak ileri sürebilir. Bu konu sıkça yanlış anlaşılmaktadır. Mehir, İslam hukukunda kadına tanınan ve evlilik sözleşmesiyle bağlantılı olan mali bir haktır; boşanma talebi ise kadının kişisel hukuki iradesidir.

Kadının boşanmayı istemesi, mehir talebini ortadan kaldırmaz. Ancak “ben mehir olarak boşanma istiyorum” gibi bir ifade, hukuken geçerli bir hak doğurmaz. Kadın, boşanma davası açabilir ve bu sürecin ardından geçerli bir mehir senedine dayanarak maddi talepte bulunabilir.

Mehirin yazılı şekilde belirlenmiş olması hâlinde, bu talep bağışlama vaadi sözleşmesi kapsamında değerlendirilir. Dolayısıyla boşanma davası sonuçlandıktan sonra, mehir davası ayrı bir dosya ile Aile Mahkemesi’nde açılabilir.

Bu noktada, kadının hem boşanma sürecini hem de mehir talebini doğru şekilde yönetebilmesi için uzman bir boşanma avukatı hukuki destek alması büyük önem taşır.

Anlaşmalı Boşanmada Mehir Talep Edilebilir Mi?

Evet, mehir talep edilebilir; ancak taraflar anlaşmalı boşanma protokolünde açıkça feragat etmişse mehir artık istenemez. Bu noktada, boşanmanın nasıl gerçekleştiği kadar, taraflar arasındaki protokolün içeriği de büyük önem taşır.

Anlaşmalı boşanmalarda, taraflar genellikle bir boşanma protokolü imzalar ve bu protokol mahkeme tarafından onaylanır. Eğer bu protokolde, tarafların birbirlerinden “bağışlama vaadi sözleşmesinden doğan tüm hak ve alacaklardan feragat ettikleri” açıkça belirtilmişse, kadın artık mehir talebinde bulunamaz.

Ancak böyle bir ifade protokolde yer almıyorsa ve geçerli bir mehir senedi varsa, kadın anlaşmalı boşanma sonrasında bile mehir davası açabilir. Yani boşanmanın anlaşmalı ya da çekişmeli olması, mehir hakkını doğrudan etkilemez; esas olan mehirin ispatlanabilir olmasıdır.

Bu sebeple, anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanırken tarafların ileride doğabilecek talepleri düşünerek net ifadeler kullanmaları gerekmektedir. Aksi halde, dava konusu olacak uyuşmazlıklar kaçınılmaz olabilir.

Mehir Boşanmadan Önce Verilir Mi?

Evet, mehirin bir kısmı evlilik sırasında veya öncesinde; kalan kısmı ise boşanma durumunda ödenebilir. İslam hukukuna göre mehir ikiye ayrılır: mehri muaccel ve mehri müeccel. Mehri muaccel, nikah kıyılırken ya da evliliğin hemen ardından ödenmesi gereken kısımdır. Mehri müeccel ise, genellikle boşanma ya da ölüm gibi evliliği sona erdiren durumlarda ödenmesi kararlaştırılan kısımdır.

Günümüzde özellikle imam nikahı sırasında belirlenen mehirin, büyük çoğunluğu mehri müeccel olarak yani ertelenmiş şekilde kararlaştırılır. Bu, kadının evlilik boyunca sahip olduğu maddi güvence anlamına gelir. Dolayısıyla boşanma gerçekleşmese bile, eğer mehri muaccel olarak belirlenmiş bir mehir varsa bu kısım evlilik devam ederken de talep edilebilir.

Mehirin ne zaman ödeneceği taraflar arasında açıkça belirlenmelidir. Sözlü anlaşmalar ileride ispat zorluğu doğurabileceğinden, mehirin zamanlaması ve miktarı yazılı bir senetle kayıt altına alınmalıdır. Bu belge hem boşanma öncesi hem de sonrası hak taleplerinde temel delil niteliğindedir.

Talak Hakkı Nedir, Mehirle İlişkisi Var Mı?

Talak, İslam hukukunda erkeğin evliliği tek taraflı olarak sona erdirme yetkisidir. Erkek, herhangi bir gerekçe göstermeksizin eşine talak hakkını kullanarak boşanma iradesini beyan edebilir. Bu hak, yalnızca erkeğe tanındığı için kadın açısından talak hakkı doğrudan kullanılamaz; ancak kadının bu hakkı nikah sırasında sözleşmeye ekletmesi mümkündür.

Talak ile mehir arasında doğrudan bir ilişki bulunur. Çünkü erkek, evliliği sona erdirdiğinde, kadına verilmesi taahhüt edilen mehri müeccel kısmı ödeme yükümlülüğü altına girer. Yani erkek tek taraflı olarak talak hakkını kullandığında, kadın varsa kalan mehir alacağını talep edebilir.

Bazı durumlarda, erkek mehrin ödenmemesi için “talak karşılığında feragat” gibi dayatmalar yapmaya çalışsa da bu hukuken geçerli değildir. Mehir hakkı, talak yoluyla boşanma durumunda da aynen devam eder. Kadın, talak gerçekleşmiş olsa bile mehir senedine dayanarak dava açabilir.

Mehir Senedi Nedir? Geçerli Sayılma Şartları

Mehir senedi, evlilik sırasında taraflar arasında belirlenen mehirin yazılı olarak kayıt altına alındığı ve daha sonra hukuken ileri sürülebilecek nitelikte bir belgedir. Türk hukukunda mehir senedi, bağışlama vaadi sözleşmesi olarak değerlendirilir ve geçerli olabilmesi için belirli şartları taşıması gerekir.

Geçerlilik Şartları:

1. Yazılı olmalı: Mehir senedi yazılı şekilde düzenlenmeli ve taraflarca imzalanmalıdır. Sözlü beyanlar tek başına geçerli bir hak doğurmaz.
2. Tarih belirtilmeli: Senedin ne zaman düzenlendiği açıkça yazılmalıdır. Bu, hak düşürücü süreler ve zamanaşımı açısından önemlidir.
3. Mehir miktarı net olmalı: Hangi mal, ne kadar para veya kaç gram altın gibi somut bilgiler senette yer almalıdır. Belirsiz mehir, dava sürecinde ispatı zorlaştırır.
4. Tarafların serbest iradesiyle imzalanmalı: Baskı, zorlama veya kandırma yoluyla imzalanan senetler geçersiz sayılabilir.
5. Tanık veya noter onayı (tercihe bağlı): Yasal olarak zorunlu olmasa da senedin tanık huzurunda imzalanması veya noterde düzenlenmesi ispat açısından büyük avantaj sağlar.
6. Mal devri varsa resmi şekil gerekebilir: Eğer mehir, bir taşınmaz veya değerli mal devrini içeriyorsa, resmi şekilde (örneğin noter veya tapu) düzenlenmiş olması gerekebilir.

Yukarıdaki şartları taşıyan bir mehir senedi, boşanma sonrası kadının mahkemede hakkını talep etmesini sağlar. Özellikle Yargıtay kararlarında bu tür belgeler geçerli delil olarak kabul edilmekte ve mehir hakkı korunmaktadır.

Mehir Davalarında Görevli Mahkeme Hangisidir?

Mehir alacağına ilişkin davalarda görevli mahkeme, Aile Mahkemesi’dir. Aile Mahkemesi’nin bulunmadığı yerlerde ise davaya Asliye Hukuk Mahkemesi bakar. Ancak bu durumda bile mahkemenin, dosyanın aile hukuku kapsamında olduğunu dikkate alarak değerlendirme yapması gerekir.

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 2019 tarihli kararında da bu durum net şekilde ifade edilmiştir. Kararda, mehir senedine dayalı taleplerin, evlilikten kaynaklanan mali haklar kapsamında olduğu belirtilmiş ve bu nedenle davanın Asliye Hukuk Mahkemesi yerine Aile Mahkemesi tarafından görülmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Özellikle mehir senedinde yer alan ziynet alacağı, hac ve umre masrafları gibi talepler, evlilik bağından kaynaklandığı için aile hukukunun alanına girer. Bu nedenle dava açmadan önce yetkili ve görevli mahkemenin doğru belirlenmesi önemlidir. Aksi halde, usul hatası nedeniyle davanız reddedilebilir veya görevsizlik kararıyla karşılaşabilirsiniz.

Kadın Hangi Durumlarda Mehir Alamaz?

Kadın, bazı özel durumlarda mehir hakkını kaybedebilir veya bu hakkı ileri süremez. Her ne kadar mehir, İslam hukukunda evlilikle birlikte doğan bir hak olsa da, bu hakkın kullanılabilmesi bazı hukuki şartlara bağlıdır. Aşağıdaki durumlarda kadın mehir talebinde bulunamayabilir:

1. Mehir Yazılı Olarak Belirlenmemişse (Senet Yoksa):

Mehir sözlü olarak kararlaştırılmış, ancak yazılı bir belgeyle kayıt altına alınmamışsa; ispat yükü kadında olur. Yazılı senet olmadan mehir talebi, tanık beyanlarına dayansa dahi mahkemece kabul edilmeyebilir.

2. Anlaşmalı Boşanma Protokolünde Feragat Varsa:

Taraflar, anlaşmalı boşanma protokolünde “mehir dahil tüm maddi ve manevi haklardan feragat edilmiştir” şeklinde bir maddeye yer vermişse, kadın daha sonra mehir talep edemez.

3. Mehir Miktarı Belirsiz veya Genel İfade İçeriyorsa:

Senette “bir miktar altın” ya da “uygun görülen ziynet” gibi belirsiz ifadeler varsa, mahkeme bu durumu geçersiz sayabilir. Mehirin açık, net ve ispatlanabilir olması gerekir.

4. Senet Zorla İmzalatılmışsa veya İrade Sakatlanmışsa:

Kadının baskı altında, kandırılarak ya da tehdit edilerek mehir senedini imzaladığı ispatlanırsa, bu durumda senet geçersiz sayılır.

5. Zamanaşımı Süresi Dolmuşsa:

Mehir alacağı, boşanma ya da ölüm tarihinden itibaren 10 yıl içinde talep edilmelidir. Bu süre dolmuşsa, zamanaşımı nedeniyle dava açılamaz.

Bu durumların dışında, kadın geçerli bir mehir senedine sahipse ve feragat etmemişse, boşanma sürecinde ya da sonrasında mehir hakkını hukuken ileri sürebilir.

Kadın Boşanmak İsterse Mehir Verilir mi? Konusunda Sıkça Sorulan Sorular