Anlaşmalı Boşanmada Eşin Soyadını Kullanma

Boşanma süreci, çiftlerin hayatlarında bir çok değişikliğin meydana geldiği bir süreçtir. Özellikle kadının boşanmanın ardından soyadı meselesi sıkça merak edilir ve üzerinde durulması gereken önemli bir konudur. Anlaşmalı Boşanmada Eşin Soyadını Kullanma, boşanma sonrasında eski eşinin soyadını kullanmaya devam etmek isteyen taraf için önemli bir avantaj sağlamaktadır. Yazımızda anlaşmalı boşanmada eski eşin soyadını kullanma durumu, boşanma sonrası soyadı değişikliği durumu, eski eşin soyadını kullanma şartları ve süresi gibi konularla ilgili ayrıntılı bilgi vereceğiz. Ayrıca evlilik sırasında kadının eşinin soyadını kullanmaya devam etmek istememesi halinde başvurabileceği yolları, kadının tek başına kendi soyadını kullanma durumu hakkında da bilgi vererek soyadı ile ilgili merak edilen tüm konular hakkında bilgi sahibi olmanızı hedefliyoruz.

Anlaşmalı Boşanmada Eşin Soyadını Kullanma

Boşanma durumunda kadının soyadı Türk Medeni Kanunun 173.maddesinde düzenlenmiştir. İlgili düzenlemeye göre  ”Boşanma hâlinde kadın, evlenme ile kazandığı kişisel durumunu korur; ancak, evlenmeden önceki soyadını yeniden alır. Eğer kadın evlenmeden önce dul idiyse hâkimden bekârlık soyadını taşımasına izin verilmesini isteyebilir. Kadının, boşandığı kocasının soyadını kullanmakta menfaati bulunduğu ve bunun kocaya bir zarar vermeyeceği ispatlanırsa, istemi üzerine hâkim, kocasının soyadını taşımasına izin verir. Koca, koşulların değişmesi hâlinde bu iznin kaldırılmasını isteyebilir.” 

Bu düzenlemeye göre Türk Medeni Kanunu’na göre genel kural olarak, boşandıktan sonra kadın, evlilik boyunca taşıdığı eşinin soyadını bırakmak zorundadır. Ancak, bu durumun istisnaları bulunmaktadır ve belirli koşullar sağlandığında eski eşin soyadını kullanmaya devam etmek mümkün hale gelir. Anlaşmalı boşanmada eşin soyadını kullanma bu istisnalardan biridir. Anlaşmalı boşanma durumunda kadının boşandıktan sonra eski eşinin soyadını kullanmaya devam etmesini istemesi durumunda boşandığı eşi de bu durumu kabul ediyorsa anlaşmalı boşanma protokolüne bu durumla ilgili madde ekleyerek anlaşmalı boşanma protokolü hakimin onayına sunulur. Tarafların bu hususta uyuşmazlığının bulunmaması durumunda mahkeme tarafından onaylanarak boşanma kararı verilir.

Çekişmeli boşanma davasında kadının boşandığı eşinin soyadını kullanmakta menfaati varsa bu durumun kocasına zarar vermeyeceğini ispatlarsa hakimden boşandığı kocasının soyadını kullanmaya devam etmesini talep edebilir. Bunu ayrı bir davayla talep edebileceği gibi boşanma davası sırasında da talep edebilir. Hakim mevcut durumun şartlarını göz önünde bulundurarak karar verecektir. 

Mahkeme, kadının eşinin soyadını kullanmaya devam etmesini gerektiren bir menfaati olup olmadığını değerlendirir. Örneğin, kadının sosyal çevresi tarafından bu soyadı ile bilinmesi, iş hayatında bu soyad ile tanınıyor olması veya tarafların çocuklarının bulunması durumunda çocukla soyadının farklı olmamasını istemesi gibi durumlarda kadının menfaatinin bulunduğu kabul edilir. Bunun dışında kadının eski eşinin soyadını kullanmaya devam etmesinin soyadı kullanılan eşe bir zarar vermeyeceğinin de ispatlanması gerekmektedir. 

Tarafların birlikte, anlaşmalı boşanma protokolünde bu konuda bir düzenleme yapması, tarafların beklentilerini önceden netleştirerek süreci kolaylaştırabilir. Tarafların karşılıklı mutabakat ile hareket etmesi, uzun hukuki süreçlerden kaçınmayı sağlar. Soyadı meselesiyle ilgili doğru ve detaylı bir bilgilendirme almak için mutlaka alanında uzman bir avukata danışılması tavsiye edilir. Anlaşmalı boşanmada eşin soyadını kullanma konusu, dikkatli bir değerlendirme ve yasal prosedürlerin doğru bir şekilde takip edilmesini zorunlu kılar.

Boşandıktan sonra soyadı değişikliği zorunlu mu?

Anlaşmalı boşanma sürecinde en çok merak edilen konulardan biri, boşanmanın ardından soyadı değişikliğinin zorunlu olup olmadığıdır. Türk Medeni Kanunu’na göre, kadın evlendikten sonra eşinin soyadını alır ve evlilik birliği sonlandıktan sonra tekrar bekarlık soyadına döner. Bu durum hukuki bir zorunluluk olmakla birlikte, bazı istisnaların mevcut olduğunu belirtmekte fayda vardır.

Kadın, boşanma sonrası eski eşinin soyadını kullanmak istiyorsa bunun için mahkemeye başvurarak izin almalıdır. Özellikle, boşanmış kadının eşinin soyadını taşımaya devam etmek istemesinin gerekçeleri arasında iş hayatındaki tanınırlık ya da sosyal çevrede oluşan bir kimliğin korunması önemli bir yer tutabilir. Mahkeme, bu talebi inceledikten sonra ilgili nedenlerin geçerliliğini değerlendirerek karar alır.

Ayrıca boşanma kararı ile kimlik belgelerinin yenilenmesi gerektiğinden, soyadı değişikliği otomatik olarak kimliklere işlenir. Ancak, kişisel isteklere dayanarak “Anlaşmalı Boşanmada Eşin Soyadını Kullanma” hakkı talep edilebilmesi önemli bir detaydır. Böyle bir başvuruda, hukuki süreç doğru bir şekilde tamamlanmalıdır. Bu nedenle, uzman bir avukat desteği almak faydalı olacaktır.

Eski eşin soyadını kullanma ne kadar sürer?

Boşanma süreci tamamlandıktan sonra, eski eşin soyadını kullanmak için belirli koşullara ve süreçlere uyulması gerekir. Ancak bu durum, sürenin birçok etkene göre değişkenlik gösterebileceği anlamına gelir. Peki, bu süre ne kadar sürer ve hangi etkenlerle belirlenir?

Mahkeme Kararına Bağlı Süre

Eski eşin soyadını kullanmaya devam etmek için mahkeme kararı gereklidir. Boşanma davası sırasında ya da dava bittikten hemen sonra kadının, eski eşinin soyadını kullanmaya devam etmek için haklı bir neden sunarak talepte bulunması gerekir. Bu talep, genellikle birkaç ay içerisinde bir karara bağlanabilir. Ancak dava yoğunluğuna ve mahkemenin işleyişine bağlı olarak süre uzayabilir.

Talep Gerekçesi Önemli

Kadının bu talepte bulunmak için geçerli bir sebep sunması çok önemlidir. Çoğunlukla, bu nedenler arasında iş hayatındaki tanınırlık, çocukların soyadıyla uyum veya sosyal çevredeki bilinirlik yer alır. Hakim, sunulan gerekçeyi değerlendirip kararını verirken bu süreç genellikle 2-6 ay arasında bir süreyi kapsayabilir.

Hukuki Sürecin Uzaması

Eğer eski eş, soyadının kullanılmasına itiraz ederse ya da dava esnasında anlaşmazlık çıkarsa süreç uzayabilir. Bu durumda, hukuki yazışmalar ve itirazlar göz önüne alındığında karar süresi 1 yılı bulabilir. Ancak itiraz olmaması durumunda talep daha hızlı sonuçlanır.

Eski eşinizin soyadını kullanma süreciniz kişisel durumunuz ve talebin gerekçelerine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Anlaşmalı Boşanmada Eşin Soyadını Kullanma işlemini düşünüyorsanız bu süreci planlı bir şekilde yürütmek önemlidir. Bir avukatın rehberliğinde adımlar atmak, işlemleri hızlandırabilir ve haklarınızı daha net bir şekilde kullanmanızı sağlayabilir.

Evli kadının sadece kendi soyadını kullanması için ne yapmalı?

Evli bir kadının sadece kendi soyadını kullanabilmesi, Türk Medeni Kanunu çerçevesinde belirli koşullara bağlıdır. Yeni düzenlemelerle birlikte evli kadının sadece kendi soyadını kullanabilmesinin yolu açılmıştır. Önceden evli kadın sadece evlendiği eşinin soyadıyla birlikte bekarlık soyadının bir arada kullanması şeklinde iki soyadı kullanması şeklinde gerçekleşmekteydi.

Önceki uygulamada evli kadının soyadı ile ilgili düzenleme Türk Medeni Kanununun 187.maddesinde yer alan ”Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir.” şeklinde düzenlenmişti. Ancak ilgili düzenleme Anayasa Mahkemesinin 22.02.2023 tarihli ve 2022/155 esas 2023/38 sayılı kararı ile iptal edilmiştir. İlgili kanunun Anayasa’nın 10. maddesine aykırı olduğu, evlenmeden önceki soyadının evlendikten sonra da tek başına kullanılması bağlamında kadın ve erkek arasında kuralla öngörülen farklı muamelenin nesnel ve makul bir temele dayanmaması sebebiyle eşitlik ilkesini ihlal ettiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anayasa mahkemesinin iptali kararı sonrasında Yargıtay da kadının soyadına ilişkin davalarda Anayasa Mahkemesi gibi kadının evlenmeden önceki soyadının kullanmasına izin verilmemesinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda Anayasa’nın 90. maddesinin beşinci fıkrası gereğince uluslararası sözleşme hükümlerinin uygulanması gerektiğini kabul etmiştir.

Bu bağlamda Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 30/09/2015 tarih 2014/889 esas 2015/2011 sayılı kararı ile kadının evlenmeden önceki soyadının evlendikten sonra tek başına kullanmasına izin verilmemesinin Sözleşme’nin 8. maddesiyle bağlantılı olarak 14. maddesine aykırı olduğu sonucuna ulaşmış; kadının evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra tek başına kullanabilmesi için haklı bir nedenin bulunmasına gerek olmadığını da ayrıca vurgulamıştır. Bu hakkın AİHS 8. ve Anayasanın 17. maddeleri kapsamında bir insan hakkı olduğu ve cinsiyete dayalı olarak bir ayrıma tabi tutulmaksızın erkek ve kadın arasında eşit şekilde uygulanması gerektiği, aksi durumun AİHS’nin 14. maddesine aykırılık teşkil edeceği belirtilmiştir.

Sonuç olarak evli kadının bekarlık soyadını kullanması ile ilgili kanun hükmü Anayasa Mahkemesi kararıyla iptal edilerek kadının bekarlık soyadını kullanabilmesinin yolu açılmıştır. Kadının evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra tek başına kullanabilmesi için haklı bir nedenin bulunmasına gerek olmadığı kabul edilmiştir.

Türk Medeni Kanununun 187.maddesine göre kadın soyadı konusunda tek başına evlendiği eşinin soyadını kullanabileceği gibi nufüs müdürlüğüne veya evlendirme memurluğuna yapacağı başvuru ile evlilik öncesi soyadının eşinin soyadıyla birlikte kullanabilmekteydi. İlgili kanun Anayasa Mahkemesi kararıyla iptal edilmiş 28.01.2024 tarihiyle de iptal kararı yürürlüğe girmiştir. Bu nedenle bu tarihten sonra evlenen kadınlar için sadece bekarlık soyadını kullanmasının önü açılmıştır.

Anayasa mahkemesinin iptal kararı 28.01.2024 tarihinde yürürlüğe girdiğinden bu tarihten önce evli olan kadınların bekarlık soyadını kullanmasıyla ilgili henüz bir düzenleme mevcut değildir. Bu nedenle bu kişiler ancak dava açarak bu haklarını kullanabileceklerdir. Mahkemeye başvurarak bekarlık soyadını kullanmalarına izin verilmesini talep edecek, mahkeme kararı verilip kesinleştikten sonra da ilgili nüfus müdürlüğüne başvurarak soyadı ve kimlik değişikliğini talep edebileceklerdir.

İlgili Makale: Evli Kadının Bekarlık Soyadını Kullanması

Boşandıktan sonra soyadı değişikliği e-devlette görünür mü?

Boşanma süreci tamamlandıktan sonra soyadı değişikliği, resmi işlemlerde ve sistemlerde otomatik olarak güncellenmektedir. Ancak bu güncellemenin e-Devlet sistemi üzerinde görünür hale gelmesi zaman alabilmektedir. Bu nedenle, boşanma süreci sonrasında soyadı değişikliği ile ilgili detayların e-Devlet üzerinden takip edilmesi önemlidir.

Boşanma sonrasında soyadı değişikliğinin yapılıp yapılmadığını nüfus müdürlüğünden ya da e-Devlet üzerinden sorgulayarak öğrenmek mümkündür. “Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü” hizmetlerine e-Devlet üzerinden giriş yaptıklarında “Nüfus kayıt” sekmesinden nüfus kaydının değişip değişmediğine dair belgeler görüntülenebilmektedir. Bu sayede soyadı değişikliğinin yapılıp yapılmadığına ilişkin bilgi sahibi olunabilir.

Boşanma kararın kesinleşmesi ile birlikte hakimin ilgili nüfus müdürlüğüne yapacağı bildirimle nüfustaki değişimler gerçekleşecektir. Ancak bildirim süresi mahkemelerin yoğunluğuna göre değişiklik gösterebilmektedir. Bu süreyi beklemek istemeyenler e devlet üzerinde soyadı değişikliği için başvuruda bulunabilirler. Boşanma kararı kesinleştikten sonra kişi e- devlet uygulaması üzerinden ”Evli / Dul veya Boşanmış Kadınların Soyadı Değişikliği Başvurusu” yaparak soyadının değiştirilmesi için başvuru yapabilir. İlgili başvuruyu yapabilmek için linkini tıklayabilirsiniz.Soyadı değişikliği yapıldıktan sonra kimlik değişikliğinin de yapılması gerekmektedir.

Bu bağlamda, “Anlaşmalı Boşanmada Eşin Soyadını Kullanma” konusu netleştikten sonra soyadı değişikliği sonuçlarının e-Devlet üzerinden sağlıklı bir şekilde yansıyıp yansımadığını kontrol etmek oldukça önemlidir. Sonuç olarak, e-Devlet sisteminde soyadı değişikliğinizi takip etmek, güncel bilgiye ulaşmanızı ve resmi işlemlerde herhangi bir sorun yaşamamanızı sağlayacaktır.

Boşandığınız Eşin Soyadı ile Kızlık Soyadının Birlikte Kullanılması

Boşanma sonrasında kadınların soyadı tercihi konusunda birçok hukuki düzenleme bulunmaktadır. Bazı durumlarda kadınlar, hem boşandığı eşinin soyadını hem de kendi kızlık soyadını birlikte kullanma talebinde bulunabilir. Bu talebin hayata geçirilebilmesi için belirli süreçlerden geçmek ve hukuki prosedürleri doğru bir şekilde yerine getirmek gerekmektedir. Peki, bu süreç nasıl işler ve hangi konulara dikkat edilmelidir?

Türk Medeni Kanununun 187.maddesine göre kadın soyadı konusunda tek başına evlendiği eşinin soyadını kullanabileceği gibi nufüs müdürlüğüne veya evlendirme memurluğuna yapacağı başvuru ile evlilik öncesi soyadının eşinin soyadıyla birlikte kullanabilmektedir. 2505 sayılı nüfus hizmetleri uygulama yönetmeliğinin 24.maddesinde kadının soyadı ile ilgili düzenleme :

(1) Evlenen kadın, kocasının soyadını alır. Kocasının soyadı ile birlikte önceki soyadını da kullanmak isteyen kadın, bu isteğini evlenme sırasında yazılı olarak evlendirme memurundan, evlenmeden sonra ise yazılı olarak veya e-başvuru ile nüfus müdürlüğünden talep edebilir.

(2) Eşinin soyadı ile birlikte önceki soyadını da kullanan kadın, sadece eşinin soyadını kullanmak istediğini yazılı olarak veya e-başvuru ile talep ettiği takdirde nüfus müdürlüğünce gerekli işlem yapılır. Bu talepler herhangi bir sayısal sınırlamaya tâbi değildir.

(3) Evlenmeden önce iki soyadı taşıyan kadın, bu soyadlarından sadece birinden yararlanabilir.” şeklindedir. Anayasa mahkemesinin iptal kararına karşı ilgili yönetmelikte bir değişiklik yapılmadığından nüfus müdürlüğünde sadece bekarlık soyadının kullanılması yönünde problem yaşayabilmektedir. Bu durumda kadın ancak dava yoluyla bekarlık soyadının kullanmayı talep edecek ilgili mahkeme kararıyla da nüfus müdürlüğüne tekrar başvuru yapacaktır.

Soyadını Birlikte Kullanma Talebi Nasıl Yapılır?

Eşlerden birinin eşinin soyadı ile birlikte kızlık soyadını birlikte kullanma talebi, Aile Mahkemesi’ne yapılacak bir başvuru ile gerçekleştirilir. Bu başvuru sırasında bireyin talebini gerekçelendirmesi büyük önem taşır. Mahkemeye sunulacak dilekçede, boşandığınız eşin soyadını neden kullanmak istediğinizi açıklamalısınız. Örneğin, tanınırlık, mesleki unvan ya da çocukların soyadıyla uyum sağlama gibi nedenlerinizi belirtmek, başvurunun değerlendirilmesinde etkili olabilir.

Hukuki Şartlar ve Değerlendirme Kriterleri

Mahkemeler, boşanma sonrasında çift soyadı kullanma taleplerini değerlendirirken bazı önemli kriterlere odaklanır. Özellikle başvuran kişinin bu durumdan bir çıkar sağlama gayesi olup olmadığı titizlikle incelenir. Ayrıca, Anlaşmalı Boşanmada Eşin Soyadını Kullanma hakkı da talebi etkileyebilecek bir faktör olabilir. Kişisel çıkar gütmeyen ve toplumsal veya bireysel bir gereklilik içeren başvurular genellikle olumlu sonuçlanmaktadır.

Başvuru Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Başvuru hazırlığında dikkat etmeniz gereken bazı önemli noktalar şunlardır:

• Dilekçenin doğru hazırlanması: Hukuki terimlerin doğru kullanıldığı, açık ve net bir dilekçe süreci hızlandırır.
• Delillerin toplanması: Örneğin, soyadınızı kullanmanızın profesyonel hayatınıza etkisini gösteren belgeler sunabilirsiniz.
• Avukattan destek almak: Bu tür hukuki süreçlerde bir avukattan yardım almak, hataları en aza indirir ve süreçlerin daha verimli işlemesini sağlar.

Boşanma sürecinde ya da sonrasında soyadı konusu hassas bir mesele haline gelebilir. Kadınların hem kendi bekarlık soyadını hem de eski eşlerinin soyadını birlikte kullanma hakkını elde etmek için doğru bilgilenme ve uzman yardımıyla adımlar atması önemlidir. Bu sayede kişisel ve hukuki haklarınızı en iyi şekilde korumuş olursunuz. Anlaşmalı Boşanmada Eşin Soyadını Kullanma süreci hakkında uzmanlardan bilgi edinmek, atılacak adımların daha sağlam temellere oturmasını sağlayacaktır.

Kadının Boşandığı Eşinin Soyadını Kullanabilmesi İçin Gerekli Koşullar

Anlaşmalı boşanmalardan sonra kadının boşandığı eşinin soyadını kullanmaya devam edebilmesi belirli koşullara bağlıdır. Türk Medeni Kanunu’na göre, boşanmanın ardından kadın genellikle evlenmeden önce kullanmakta olduğu kızlık soyadına geri döner. Ancak, bazı durumlarda kadın, boşandığı eşinin soyadını kullanmaya devam etmek isteyebilir. Bu durumda, hukuki süreçleri dikkate alarak mahkeme kararı ile bu talebini gerçekleştirmesi mümkündür.

• Kadının boşandığı kocasının soyadını kullanmak isteğini talep etmelidir. Bu talebi için ayrı bir dava açabilir. Anlaşmalı boşanma durumunda anlaşmalı boşanma protokolünde talep özel madde ile belirtilmeli ve kocanın da bu konuda rızasının bulunduğuna özellikle yer verilmelidir. Çekişmeli boşanma davasında ise ayrı harç yatırarak talep edilebilir.
• Kadının boşandığı kocasının soyadını kullanmakta menfaati bulunmalıdır. Menfaatin kadın ve çocukları kapsayacak şekilde geniş düşünülmesi gerekir. Bu konudaki en sık karşılaştığımız durum çocuğun velayetinin anneye verildiği durumda annenin çocukla ayrı soyadlarını taşımak istemediğinde ortaya çıkar. Yine kadın boşandığı kocasının soyadıyla akademik kariyer yapması, iş ve sosyal çevresi bakımından bu soyadıyla tanınır hale gelmesi durumları kadının menfaatine durumlar olarak değerlendirilir.
• Soyadı kullanılan Koca soyadının kullanılmasından dolayı zarar görmemelidir. Koca boşandığı eşinin soyadını kullanmasını istemiyorsa , bu durumdan zarar görme durumunu ispatlaması gerekmektedir.

Anlaşmalı Boşanmada Eşin Soyadını Kullanma davasında, mahkemeler kadının bu konudaki haklı menfaatlerini göz önünde bulundurur. Eğer bu talep, hukuki bir gerekçeye dayanıyorsa ve diğer tarafın haklarına zarar vermiyorsa, genel olarak olumlu karşılanmaktadır. Bunun yanı sıra, talebin değerlendirilmesinde boşanılan eşin duruşu ve mahkemeye sunduğu beyanları da büyük önem taşır. Özellikle, eski eşin itirazı olmaması süreci kolaylaştıran bir faktör olarak öne çıkar.

Başvuru sırasında düzgün bir dilekçe hazırlanması ve bu talebin gerekçeleri ile birlikte desteklenmesi şarttır. Kadınlar, bir avukattan destek alarak süreci doğru bir şekilde yönetebilir ve mahkemeye daha sağlam hukuki gerekçeler sunabilirler. Bu süreçte profesyonel yardım almanın, başvurunun olumlu sonuçlanma şansını artırdığı unutulmamalıdır.

Sıkça Sorulan Sorular