Taraflardan Biri Anlaşmalı Boşanma Duruşmasına Gelmezse Ne Olur?

Anlaşmalı boşanma, eşlerin evlilik birliğini karşılıklı uzlaşma ile sona erdirmek istedikleri, sürecin hızlı ve sorunsuz ilerlemesini amaçlayan bir boşanma türüdür. Ancak bu sürecin tamamlanabilmesi için her iki eşin de mahkeme duruşmasına bizzat katılması yasal bir zorunluluktur. Taraflardan birinin duruşmaya gelmemesi, anlaşmalı boşanmanın reddine ya da davanın çekişmeli boşanma davasına dönüşmesine neden olabilir. Bu yazıda, “Anlaşmalı boşanmada taraflardan biri mahkemeye gelmezse ne olur?” sorusunun yanıtını, sürece dair merak edilen tüm detaylarla birlikte aktarıyoruz.

Taraflardan Biri Anlaşmalı Boşanma Duruşmasına Gelmezse Ne Olur?

Anlaşmalı boşanma sürecinde hâkimin karar verebilmesi için her iki eşin de duruşmada bizzat hazır bulunması yasal bir zorunluluktur. Taraflardan biri duruşmaya katılmazsa:

• Hâkim, tarafları dinlemeden anlaşmalı boşanma kararı veremez.
• Boşanma Avukatı duruşmada bulunsa bile bu yeterli değildir; eşlerin kendilerinin duruşmada hazır bulunmaları gerekir.
• Gelmeyen tarafın geçerli bir mazereti varsa (örneğin sağlık sorunu), bu mazeret belgelendirilirse duruşma ertelenebilir.
• Mazeretsiz gelinmemesi veya sürekli ertelenmesi durumunda dava reddedilebilir ya da çekişmeli boşanmaya dönüşebilir.
  

Bu nedenle, anlaşmalı boşanmanın gerçekleşebilmesi için iki tarafın da duruşmaya katılması şarttır. Aksi halde süreç ilerlemez ve dava farklı bir boyut kazanır.

Çekişmeli Boşanma Davasında Davalı Mahkemeye Gelmezse

Çekişmeli boşanma davalarında davalının duruşmaya gelmemesi, davanın görülmesini engellemez. Hâkim, duruşmayı davalının yokluğunda yürütmeye devam edebilir.

• Davalı cevap dilekçesi sunmamışsa, mahkeme yalnızca davacının sunduğu deliller ve beyanlar üzerinden karar verir.
• Duruşmaya gelmeyen davalı, tanık dinletme veya savunma yapma hakkını kaybedebilir.
• Mahkeme, usulüne uygun tebligat yapıldığı sürece duruşmaları devam ettirir ve davalının yokluğunda hüküm verebilir.
• Verilen karar, davalıya tebliğ edilir ve davalı, tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde istinaf yoluna başvurabilir.
  

Davalının duruşmalara katılmaması davanın sonuçlanmasını engellemez; ancak kendi lehine olan hakları kullanamamasına sebep olabilir.

Taraflardan Biri Anlaşmalı Boşanma Duruşmasına Gelmezse Boşanma Gerçekleşir Mi?

Hayır, gerçekleşmez. Anlaşmalı boşanma, Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesi gereği tarafların birlikte başvurması ya da birinin diğerinin davasını kabul etmesiyle mümkün olur; ancak bu yeterli değildir. Hakimin, tarafları duruşmada bizzat dinleyerek iradelerini özgürce açıkladıklarına kanaat getirmesi gerekir.

Bu nedenle taraflardan biri duruşmaya gelmediğinde, hâkim bu şartın sağlandığına kanaat getiremez ve anlaşmalı boşanma kararı veremez. Böyle bir durumda, ya duruşma ertelenir ya da tarafların tutumuna göre dava reddedilir ya da çekişmeli boşanmaya dönüşebilir. Anlaşmalı boşanmanın gerçekleşmesi için tarafların sadece anlaşmış olması değil, bunu mahkeme salonunda ifade etmeleri şarttır.

İlginizi Çekebilir: Anlaşmalı Boşanma Protokolü

Anlaşmalı Boşanma Duruşmasına Eşlerin İkisi De Gelmezse Ne Olur?

Eğer tarafların her ikisi de duruşmaya katılmazsa, hâkim dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verir. Bu durum, tarafların davayı takip etmediklerini ya da boşanma iradesinden vazgeçtiklerini gösterir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 150. maddesine göre işlemden kaldırılan dosya, üç ay içinde taraflardan birinin talebiyle yenilenebilir.

Ancak bu süre içinde yenileme yapılmazsa dava düşer. Yenileme talebi bir aydan sonra yapılırsa ayrıca harç ödenmesi gerekir. Dolayısıyla eşlerin her ikisinin de duruşmaya gelmemesi, sürecin sonlanmasına veya en azından ciddi şekilde uzamasına neden olur. Anlaşmalı boşanmanın gerçekleşebilmesi için tarafların mahkeme önünde hazır bulunmaları yasal bir zorunluluktur.

Anlaşmalı Boşanma Duruşmasında Eşlerin Birisi ya da İkisi Protokole Uymazsa Ne Olur?

Taraflar mahkemeye gelip anlaşmalı boşanma protokolünü sunmuş olsalar bile, duruşma sırasında bu protokolün arkasında durmazlarsa yani protokol hükümlerini kabul etmediklerini belirtirlerse, anlaşmalı boşanma gerçekleşmez. Bu durumda hâkim, anlaşmanın sağlanamadığına kanaat getirir ve dava çekişmeli boşanma davasına dönüşür.

Protokole uyulmaması hâlinde, tarafların iddia ve savunmalarını sunmaları için karşılıklı dilekçeler alınır, deliller toplanır ve dava artık çekişmeli usulle görülmeye devam eder. Yani taraflar anlaşmalı olarak başlasa da, süreç bir anda uzun ve yıpratıcı bir çekişmeli boşanmaya dönüşebilir.

Yargıtay 2.Hukuk Dairesinin 24.04.2014 tarih 2013/25274 esas 2014/9990 sayılı kararında 

‘’ Davacı, davalı ile boşanma ve mali sonuçlarında anlaştıklarını belirterek, Türk Medeni Kanununun 166/3.maddesine göre boşanmalarına karar verilmesini istemiş ise de, davalı, ilk duruşmada ‘’ boşanmak istemediğini’’ belirterek protokole uymamış, davayı kabul etmemiştir. Bu halde dava, anlaşmalı boşanmadan çıkmış, kendiliğinden çekişmeli boşanma davasına dönüşmüştür. Böyle bir durumda, tarafların iddia ve savunmaları çerçevesinde delilleri toplanıp Türk Medeni Kanununun 166.maddesinin 1 ve 2. fıkrasına göre değerlendirme yapılmalıdır. Tarafların delilleri sorulmadan ve gösterdikleri takdirden toplanmadan eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru bulunmamıştır’’

Anlaşmalı Boşanmada Davacı Duruşmaya Gelmezse Ne Olur?

Davacı eşin duruşmaya katılmaması, anlaşmalı boşanma sürecinin ilerlemesini engeller. Anlaşmalı boşanmanın gerçekleşebilmesi için davacının duruşmada bizzat hazır bulunarak, boşanma iradesini özgürce açıkladığını hâkime beyan etmesi gereklidir. Avukatının duruşmaya katılması yeterli değildir; çünkü hâkim, tarafların iradesini doğrudan gözlemlemekle yükümlüdür.

Eğer davacı geçerli bir mazeret sunar ve bu mazeret hâkim tarafından kabul edilirse, duruşma ileri bir tarihe ertelenebilir. Ancak mazeret kabul edilmezse veya davacı duruşmaya katılmamaya devam ederse, dava reddedilir ya da tarafların tutumuna göre çekişmeli boşanma sürecine geçilebilir.

Anlaşmalı Boşanmada Taraflardan Biri Vazgeçerse Ne Olur?

Anlaşmalı boşanma davası devam ederken taraflardan biri fikir değiştirip boşanmak istemediğini belirtirse ya da protokoldeki maddeleri kabul etmediğini söylerse, artık anlaşmalı boşanma mümkün olmaz. Bu durumda hâkim, tarafların serbest iradeleriyle uzlaşma sağlanamadığına kanaat getirir ve dava, kendiliğinden çekişmeli boşanma davasına dönüşür.

Çekişmeli boşanmaya geçildiğinde taraflardan her biri iddialarını ortaya koyar, delillerini sunar ve dava klasik yargılama usulüne göre devam eder. Tarafların başta anlaşmış olması bu aşamada geçerliliğini yitirir. Bu nedenle, anlaşmalı boşanma sürecinde vazgeçme iradesi davanın seyrini tamamen değiştirebilir.

Sıkça Sorulan Sorular