Bağış Yoluyla Tapu Devri Bozulur Mu?

Bağış yoluyla tapu devri miras bırakanın ölmeden önce mirasçılarından birine veya birden fazlasına diğer mirasçıların payını azaltmak amacıyla yaptığı karşılıksız kazandırmaları kapsamaktadır. Genellikle miras bırakan diğer mirasçıların payını azaltmak amacıyla ölmeden önce yaptığı devirleri satış, bağış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi kapsamında gerçekleştirebilmektedir. Mirasçılar bu durumdan ancak miras bırakanın ölümüyle haberi olabilmektedir. Bu noktada bağış yoluyla yapılan tapu devrinin bozulup bozulamayacağı, bağış yoluyla mirastan mal kaçırmanın sonuçları, diğer mirasçıların bağış yoluyla tapu devri yapılması durumunda neler yapabileceği merak edilen konular haline gelmiştir. Bağışın hukuksal çerçevesini ve geçerlilik şartlarını bilmek, bağış işlemi için istenen belgeler ve  bağış yoluyla tapu devri masrafları bağış işlemi öncesinde bilinmesi işlemlerin sorunsuz bir şekilde gerçekleşmesi açısından önemlidir.

Bağış yoluyla tapu devri bozulur mu?

Miras bırakan bazı durumlarda mirasçılarından bir ya da birkaçına bağış yoluyla tapu devredebilir. Bu durumda miras bırakan öldüğünde mirasçılar bu durumdan haberdar olmaktadır. Bu noktada bağış yoluyla yapılan tapu devrinin bozulup bozulamayacağı diğer mirasçılar tarafından merak edilen konulardan biri haline gelmektedir. 

Öncelikle miras bırakanın mirasıyla ilgili tasarruf etme hakkı Türk Medeni Kanununun 505.maddesinde ‘’Mirasçı olarak altsoyu, ana ve babası veya eşi bulunan miras bırakan, mirasının saklı paylar dışında kalan kısmında ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir. Bu mirasçılardan hiç biri yoksa, miras bırakan mirasının tamamında tasarruf edebilir.’’ şeklinde düzenlenmiştir. Peki saklı paylı mirasçılar kimlerdir? Türk Medeni Kanununun 506.maddesinde ‘’ Saklı pay aşağıdaki oranlardan ibarettir. .Altsoy için yasal miras payının yarısı, Ana ve babadan her biri için yasal miras payının dörtte biri, Sağ kalan eş için, altsoy veya ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması halinde yasal miras payının tamamı, diğer hallerde yasal miras payının dörtte üçü. 

Mirasbırakanın tasarruf özgürlüğü Türk Medeni Kanununun 514.maddesinde ‘’Mirasbırakan, tasarruf özgürlüğünün sınırları içinde, malvarlığının tamamında veya bir kısmında vasiyetname ya da miras sözleşmesiyle tasarrufta bulunabilir. Mirasbırakanın üzerinde tasarruf etmediği kısım yasal mirasçılarına kalır.’’ şeklinde düzenlenmiştir. Miras bırakanın tasarruf özgürlüğünün sınırını saklı paylı mirasçılarının payları belirleyecektir. 

Mirasta bağış yoluyla tapu devrinin diğer mirasçılardan mal kaçırmak maksadıyla yapılması durumunda muris muvazası, saklı paylı mirasçıların payını ihlal edecek şekilde yapılması durumunda tenkis ve gerekli şartlar taşıması halinde mirasta denkleştirme hükümlerince bozulması mümkündür.

Yapılan bağış mirasçılar tarafından bozulur mu?

Mirasbırakanın yapmış olduğu bazı işlemler tasarruf oranını aştığı hallerde, bu işlemlerin saklı paylı mirasçıların saklı paylarını ihlal ettiği oranda etkisizleştirilmesini sağlamak için tenkis davası açabilirler. Yani miras bırakan bağış yoluyla saklı paylı mirasçıların paylarını ihlal edecek şekilde tasarrufta bulunursa saklı payı ihlal edilen mirasçılar tenkis davası açarak bağış yoluyla yapılan tapu devrinin iptalini talep edebilirler.

Miras bırakanın ölmeden önce karşılıksız yaptığı kazandırmalarla ilişkili Türk Medeni Kanununun 669.maddesinde mirasta denkleştirme düzenlenmiştir. TMK 669. madde ‘’Yasal mirasçılar, mirasbırakandan miras paylarına mahsuben elde ettikleri sağlararası karşılıksız kazandırmaları, denkleştirmeyi sağlamak için terekeye geri vermekle birbirlerine karşı yükümlüdürler. Mirasbırakanın çeyiz veya kuruluş sermayesi vermek ya da bir malvarlığını devretmek veya borçtan kurtarmak ve benzerleri gibi karşılık almaksızın altsoyuna yapmış olduğu kazandırmalar, aksi mirasbırakan tarafından açıkça belirtilmiş olmadıkça, denkleştirmeye tâbidir. İlgili düzenlemede görüleceği gibi bazı şartlarda yasal mirasçılar mirasbırakandan elde ettikleri karşılıksız kazandırmaları terekeye iade etmekle yükümlüdürler. Mirasta denkleştirmenin koşulları:

• Sağlararası bir kazandırma olması
• Kazandırmanın karşılıksız olması 
• Kazandırma konusunun mirasbırakanın malvarlığından çıkması
• Kazandırmanın yasal mirasçılara yapılmış olması
• Kazandırmanın miras payına mahsuben yapılmış olması 

Dolayısıyla şartların varlığı halinde mirasbırakanın ölmeden önce bağış yoluyla yasal mirasçılarına yaptığı karşılıksız kazandırmalar bağış gibi denkleştirmeye tabi olabilmektedir. Bu durumdaki yasal mirasçılar elde ettikleri karşılıksız kazandırmayı terekeye iade etmekle yükümlüdürler. Özellikle TMK 669.maddenin 2.fıkrasında altsoya yapılan bazı karşılıksız kazandırmaların kural olarak miras payına mahsuben yapıldığı belirtilmiş, bu nedenle denkleştirmeye tabi olacağı düzenlenmiştir. Mevcut şartların varlığında bağış yoluyla tapu devri mirasta denkleştirme hükümlerine göre de bozulabilecektir.

İlgili Makale: Kardeşi Mirastan Reddetmek

Bağışın Tanımı ve Hukuki Açıdan Önemi

Bağış, bir kişinin malvarlığından bir kısmını ya da tamamını, karşılıksız olarak bir başkasına devretmesidir. Bu işlemin geçerliliği belirli unsurların varlığına bağlıdır. Öncelikle bağışlayan tarafın tam ehliyetli olması gerekmektedir. Bağışlanan kişinin mal varlığında artış yaşanacak olması ve mağduriyet yaşamayacak olmasından ötürü bağışlananın ayırt etme gücüne sahip olması yeterlidir. Bağış sözleşmesinin unsurları

• Kazandırıcı işlem niteliğinde olması: Kazandırma aktifin artması örneğin bir arabanın bağışlanması şeklinde olabileceği gibi pasifin azalması örneğin borcun üstlenilmesi şeklinde olabilir.
• Karşılıksız olması: Bağışlamanın karşılıksız olması onun ayırt edici özelliğidir. 
• Tarafların anlaşması: Bağışlayan karşılıksız olarak bir kazandırma yapacağını karşı tarafın da bunu kabul edeceği hususunda anlaşılması

Bağışlama sözü vermenin geçerliliği, taşınırlar için yazılı şekil şartına, taşınmazlar için resmi şekle bağlıdır.  Elden bağışlama sözleşmesinde bağışlama konusu şey, sözleşmenin yapıldığı anda bağışlanana devredilmektedir. Sadece taşınır ve kişisel haklar bu tür bağışlamaya konu olabilirler.

Yüklemeli bağışlama Türk Borçlar Kanununun 291.maddesinde bağışlayanın bağışlamasına yüklemeler koyabileceği şeklinde düzenlenmiştir. Bağışlayan, sözleşme gereğince bağışlanan tarafından kabul edilmiş olan yüklemelerin yerine getirilmesini isteyebilir. Kamu yararına olarak bağışlamaya konulmuş olan bir yüklemenin yerine getirilmesini isteme yetkisi, bağışlayanın ölümünden sonra, ilgili kamu kurumuna geçer. Bağışlama konusunun değeri, yüklemenin yerine getirilmesi masraflarını karşılamaz ve aşan kısım kendisine ödenmezse bağışlanan, yüklemeyi yerine getirmekten kaçınabilir. Bağışlayana dönme koşullu bağışlama Türk Borçlar Kanununun 292.maddesinde ”Bağışlayan, bağışlananın kendisinden önce ölmesi durumunda, bağışlama konusunun kendisine dönmesi koşulunu koyabilir. Bağışlama konusu, taşınmaza veya taşınmaz üzerindeki bir ayni hakka ilişkin ise, bağışlayana dönme koşulu tapu siciline şerh verilebilir.” şeklinde düzenlenmiştir.

Bağış Yoluyla Tapu Devri Süreci

Bağış yoluyla tapu devri süreci, hukuki olarak belirli aşamalardan oluşmaktadır. Bu aşamalar, bağışın geçerli olabilmesi için yerine getirilmesi gereken şartlar içerir. Aşağıda, bu sürecin önemli adımları sıralanmaktadır:

• Bağış Anlaşması: Taraflar arasında yazılı bir bağış sözleşmesi düzenlenmelidir. Bu sözleşme, bağışın koşullarını ve tarafların haklarını açık bir şekilde belirtir.
• Tapu Dairesine Başvuru: Bağış sözleşmesi imzalandıktan sonra, ilgili tapu dairesine başvurulur. Başvuru esnasında gerekli belgeler, örneğin tapu senedi, kimlik belgeleri ve bağış sözleşmesi sunulmalıdır. Tapu dairesine gitmeden önce randevu alınması gerekmektedir. Tapudan randevu alma işlemini bu link ile yapabilirsiniz.
• Tapu Devri İşlemi: Tapu dairesi, yapılan başvuruyu inceleyerek gerekli şartların yerine getirildiğini tespit ettiğinde, bağış yoluyla tapu devri işlemini gerçekleştirir.

Bu süreç içerisinde dikkat edilmesi gereken en önemli konu, “Bağış Yoluyla Tapu Devri Bozulur Mu?” sorusudur. Eğer bağış sözleşmesi geçerli bir şekilde düzenlenmemişse ya da şartlar ihlal edilirse, tapu devri bozulabilir. Dolayısıyla, hukuki danışmanlık almak sürecin sağlıklı işlemesi açısından önemlidir.

Bağış işlemi için tapuda istenen belgeler

Tapuda bağış işlemi sırasında bazı belgelere talep edilmektedir. Bu belgelerin eksiksiz olması halinde tapu istenen işlemi gerçekleştirebilecektir. Bağış işlemi için Tapu Müdürlüğünce istenen belgeler:

• Kimlik belgesi (Taraflara ve varsa temsilcilerine ait)
• İşlemde temsil var ise temsil belgesi (Vekâletname, vasi kararı, yetki belgesi)
• Emlak vergisi değeri (1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu hükümlerine göre her yıl belirlenen emlak vergisi değerlerinin, her yıl 1 Ocak tarihinden önce elektronik ortamda ve eksiksiz olarak tapu dairelerine gönderilmesi gerekmektedir).
• 1 adet bağışlayanın fotoğrafı (Vesikalık, 6×4 cm ölçülerinde, güncel)
• 2 adet bağışı kabul edenin fotoğrafı (Vesikalık, 6×4 cm ölçülerinde, güncel)
• Belediyeden alınmış, gayrimenkulün emlak beyan değerini gösteren belge
• Belediyeden alınmış Vergi Borcu Yoktur yazısı
• (DASK) Zorunlu Deprem Sigortası poliçesi (bina sınıfına giren gayrimenkuller için)
• Bağışlanacak gayrimenkulün tapusu (ya da tapu bilgileri)

Bağış yoluyla tapu devri masraflar

• Emlak beyan değerinden düşük olmamak şartıyla bağış için beyan edilen değer üzerinden binde 68,31 oranında tapu harcı, bağışı kabul edenden tahsil edilir. 
• Hibe işleminden sonra yapılacak ilk işlemde taşınmazın hibe ilişiği aranacaktır.  
• Ayrıca, 6083 sayılı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesi Kanunu’na ekli I Sayılı Tarife Cetveli gereğince Döner Sermaye Ücreti tahsil edilir.

Bağışın İptali- Bağıştan Dönme 

Bağış yoluyla tapu devri gerçekleştikten sonra, bazı durumlarda bu işlemin iptali söz konusu olabilir.Bağışlamanın iptali davasında süre, bağışlayanın geri alma sebebini öğrendiği günden itibaren başlamaktadır. Bu sürenin başlangıcından itibaren 1 yıllık süre işleyecektir. Bağışlama sözleşmesinin geçerli olabilmesi için bağışlayanın tam ehliyetli olması gereklidir. Bu durumda eğer bağışlayanın ehliyetsizliği gibi durumlardan sözleşmenin iptali mümkündür. Bağışlayan kişinin iradesini sakatlayan durumların varlığında da bağışlama iptal edilebilir.

Bağışlamanın geri alınması Türk Borçlar Kanununun 295. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili düzenlemeye göre ‘’Bağışlayan, aşağıdaki durumlardan biri gerçekleşmişse, elden bağışlamayı veya yerine getirdiği bağışlama sözünü geri alabilir ve bağışlananın istem tarihindeki zenginleşmesi ölçüsünde, bağışlama konusunun geri verilmesini isteyebilir: 

1. Bağışlanan, bağışlayana veya yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse. 

2. Bağışlanan, bağışlayana veya onun ailesinden bir kimseye karşı kanundan doğan yükümlülüklerine önemli ölçüde aykırı davranmışsa. 

3. Bağışlanan, yüklemeli bağışlamada haklı bir sebep olmaksızın yüklemeyi yerine getirmemişse.

Sıkça Sorulan Sorular