Türkiye’ye Gelmeden Boşanma

Yurtdışında yaşayan kişiler Türk vatandaşı veya çifte vatandaş olmaları durumunda Türkiye’de de evli olmaları ve evlilik birliği içinde Türkiye’de yatırım yapmış olmaları durumunda yurtdışında boşanmak yerine Türkiye’de boşanmayı tercih edebilmektedir. Bu durumda yurt dışında yaşadıklarından Türkiye’ye gelmeden boşanmanın mümkün olup olmadığı merak edilen konuların başında gelmektedir. Yazımızda yurtdışında yaşayan kişilerin Türkiye’ye gelmeden anlaşmalı ve çekişmeli boşanma durumunu, yurtdışından boşanma davasının nasıl açılacağını, yurtdışında yaşayan kişilerin Türkiye’de boşanmasının avantajlı yönlerini, açılacak davada görevli ve yetkili mahkeme gibi bir çok konuda bilgi vermeyi hedefliyoruz.

Türkiye’ye gelmeden boşanma

Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları Türkiye’de evlenip yurt dışında yaşamaya başlamış olabildikleri gibi doğrudan yurtdışında evlenmiş ve evliliklerini Türkiye’de tanınma işlemleri yapmış olabilirler. Bu durumda boşanmak istediklerinde ise uzakta olmaları, yurtdışında çalışıyor olmaları gibi nedenlerle Türkiye’ye gelmeden boşanmanın mümkün olup olmadığını merak etmektedirler.

Yurtdışında yaşayan kişilerin Türkiye’ye gelmeden boşanabilmesi mümkün olmakla birlikte boşanmanın anlaşmalı veya çekişmeli olmasına göre farklı prosedürler takip edilecektir. Ayrıca taraflar evlilikleri sırasında Türkiye’de ev, arsa veya tarla almışsalar boşanmayla birlikte malların paylaşımı gündeme gelecek Türkiye’de ayrıca mal rejiminin tasfiyesi için dava açmak gerekecektir.

Yurtdışında yaşayan kişiler Türkiye’de boşanma davası açmak istediklerinde öncelikle sürecin anlaşmalı olarak mı çekişmeli olarak mı devam edeceği konusunda karar vermeleri gerekmektedir. Boşanma süreci çekişmeli olacaksa yurt dışında yaşayan kişiler Türkiye’ye gelmeden Türkiye’den bir avukata konsoloslukta vekalet vererek süreci sonuçlandırabilecektir. Açılacak çekişmeli boşanma davasında maddi ve manevi tazminat, nafaka ve çocukların bulunması durumunda velayet talepleri gündeme gelecektir. Taraflar evlilikleri sırasında Türkiye’ye mal edinmişlerse bu mallardan payını almak isteyen taraf mal rejiminin tasfiyesi davası açması gerekecektir.

Yurtdışında yaşayan kişiler Türkiye’de anlaşmalı olarak boşanmak istemeleri halinde ise anlaşmalı boşanmayı düzenleyen Türk Medeni Kanunun 166.maddesinde boşanma kararı verilebilmesi için hakimin bizzat tarafları dinlemesi gerektiği düzenlenmiştir. Bu nedenle anlaşmalı bir boşanma davası açılmışsa Türkiye’ye gelmeden anlaşmalı boşanmak mümkün değildir, yapılacak olan anlaşmalı boşanma duruşmasına tarafları katılımı zorunludur. Ancak Türkiye’ye gelmeden anlaşmalı boşanmak isteyen kişiler için bazı şartların varlığında çekişmeli bir boşanma davası açılıp anlaşmalı boşanma gibi süreç kısa sürede sonuçlandırılabilir. Buna ilişkin ayrıntılı bilgiyi yazımızın devamında sizinle paylaşacağız.

Sonuç olarak yurtdışında yaşayan kişilerin Türkiye’ye gelmeden boşanma durumu mümkün olup dava süreci boşanma davasının anlaşmalı veya çekişmeli olması, evlilik süresi, boşanma davasında karşılıklı taleplere göre değişiklik gösterecektir. Türkiye’ye gelmeden boşanma sürecini gerçekleştirmek isteyen yurtdışında yaşayan kişiler Türkiye’de alanında uzman bir boşanma avukatından hukuki yardım almaları süreçte hak kaybı yaşamamak ve sürecin hızlı şekilde gerçekleşmesi açısından büyük öneme sahiptir.

Türkiye’ye gelmeden anlaşmalı boşanma

Yurtdışında yaşayan kişiler Türkiye’de anlaşmalı boşanmak istediklerinde Türkiye’de duruşmaya gelmeden boşanma işleminin gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini merak etmektedirler. Bu noktada Türkiye’ye gelmeden sürecin sonlanmasını isteyen taraflar için anlaşmalı boşanma uygun bir seçenek olmasa da çekişmeli açılacak boşanma davası anlaşmalı boşanma gibi yürütülüp taraflar Türkiye’ye gelmeden boşanma gerçekleşebilecektir.

Anlaşmalı boşanma davası Türk Medeni Kanununun 166.maddesinde ” Evlilik en az 1 yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu halde boşanma kararı verilebilmesi için, hakimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hakim, tarafların ve çocukların menfaatleri göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü halinde boşanmaya hükmedilir. Bu halde tarafların ikrarları hakimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz” şeklinde düzenlenmiştir. Kanundaki açık düzenlemeye göre hakimin anlaşmalı boşanma kararı verebilmesi için tarafları duruşmada bizzat dinleyerek serbest iradeleriyle baskı altından kalmadan anlaşmalı boşanmayı istediklerine kanaat getirmesi gerekmektedir.

Yurtdışında yaşayan kişiler Türkiye’de anlaşmalı boşanmak istediklerinde TMK 166.maddesinde düzenlenmiş olan evlilik süresinin 1 yıl olması veya bizzat duruşmaya katılmak şartlarını sağlamakta zorluk çekebilmektedir. Bu durumda taraflar boşanma davasında birbirlerinden herhangi bir talepte bulunmayacaklarsa yani tazminat, nafaka, mal paylaşımı gibi konularda talepleri bulunmuyorsa anlaşmalı boşanma davası yerine çekişmeli boşanma davası açılıp birbirlerinden herhangi bir talep olmadığından süreç anlaşmalı boşanmada gibi kısa sürede sonuçlandırılabilir. Bu sayeden Türkiye’ye gelmeden boşanma gerçekleşebilecektir.

Sonuç olarak Türkiye’ye gelmeden anlaşmalı boşanma tarafların boşanmada birbirlerinden bir talepleri olmaması durumunda gerçekleşebilecek olup çekişmeli boşanma davası açılsa da süreç anlaşmalı gibi sonuçlandırılabilecektir. Ancak bu süreci tarafların Türkiye’ye gelmeden sonuçlandırabilmesi için Türkiye’den bir avukata vekalet vermesi gereklidir.

Türkiye’ye gelmeden çekişmeli boşanma

Taraflar her iki tarafın boşanma konusunda istekli olmaması veya boşanmanın mali sonuçları olan maddi ve manevi tazminat, nafaka, mal paylaşımı ve çocukları bulunuyorsa velayet hususunda anlaşamamaları halinde anlaşmalı boşanma gerçekleşemeyecek boşanma süreci çekişmeli olarak devam edecektir. Yurtdışında yaşayan kişiler Türkiye’ye gelmeden çekişmeli boşanma sürecini ne şekilde başlatacaklarını ve sürecin devamında Türkiye’ye gelmelerinin zorunlu olup olmadığını merak etmektedirler.

Yurtdışında yaşayan kişiler genellikle evlilik birliği sırasında Türkiye’de mal edindikleri durumda bunların paylaşımı konusunda problem yaşayabilmekte bu nedenle Türkiye’de çekişmeli boşanma davası açmak istemektedirler. Yurt dışında yaşayan kişilerin Türkiye’ye hiç gelmeden çekişmeli boşanma işlemlerini başlatması ve sürdürmesi mümkün olup bunu Türkiye’de alanında uzman bir boşanma avukatına vekalet vererek gerçekleştirebileceklerdir.

Yurtdışında yaşayan kişiler Türkiye’de açılacak çekişmeli boşanma davasında aynı davada evlilik birliğinde edinilen malların da paylaşılacağını düşünmektedir. Ancak Türk hukukunda eşler arasında evlilik süresince olan mal rejimi Türk Medeni Kanununun 225.maddesine göre “Mal rejimi, eşlerden birinin ölümü veya başka bir mal rejiminin kabulüyle sona erer. Mahkemece evliliğin iptal veya boşanma sebebiyle sona erdirilmesine veya mal ayrılığına geçilmesine karar verilmesi hâllerinde, mal rejimi dava tarihinden geçerli olmak üzere sona erer.” Bu nedenle evlilik sürecinde alınan malların paylaşabilmesi için öncelikle taraflar arasındaki mal rejiminin sona ermesi gerekecektir. Bunun sonlanabilmesi için boşanma davasının açılması gerekecektir. Bu durumda taraflar evlilik süresince olan mal rejimi boşanma davasının açıldığı tarihte sona erecek boşanma davasından ayrı açılacak mal rejiminin tasfiyesi davasıyla mallar paylaşılacaktır.

Özetle türkiye’ye gelmeden çekişmeli boşanma mümkün olup yurtdışında yaşayan kişiler konsolosluktan Türkiye’de uzman bir boşanma avukatına vekalet vererek hem boşanma davasındaki tazminat ve nafaka gibi konularda gerekli hukuki yardımı alabilecek hem de evlilik sürecinde Türkiye’de mal edinmiş olmaları halinde eşinin mal kaçırma amacıyla yapacağı devirlerin önüne geçerek hak kaybına uğramayacaktır.

İlgili Makale: Yurtdışında Boşanmış Kişilerin Türkiye’deki Mallarının Paylaşımı

Anlaşmalı boşanma uzaktan yapılabilir mi?

Boşanma sürecinde en çok sorulan sorulardan biri, anlaşmalı boşanmanın Türkiye’ye gelmeden veya yalnızca avukat aracılığıyla yapılıp yapılamayacağıdır. Anlaşmalı boşanma tarafların boşanmanın mali sonuçları ve çocuklarla ilgili durumlarda ortak karar vererek evlilik birliğini sonlandırmasını sağlayan boşanma sürecinin hızlıca gerçekleşmesini sağlayan bir yoldur. Türk Medeni Kanununa göre anlaşmalı boşanmada boşanma kararı verilebilmesi için hakim tarafları huzurunda bizzat dinleyerek anlaşılan konularda serbest iradeleriyle karar verip vermediklerini tespit etmesi gereklidir. Bu nedenle anlaşmalı boşanma davasında tarafların bizzat duruşmaya gelmesi gerekli olup davayı avukatla takip etmeleri bu durumu değiştirmeyecektir.

Bununla birlikte yurtdışında yaşayan kişiler için farklı hukuki çözümler gündeme gelebilir. Yurtdışında yaşayan kişiler Türkiye’de anlaşmalı olarak boşanmak istediklerinde duruşmaya gelmeleri zorunlu olup boşanma davasında hiçbir talebin gündemde olmaması halinde çekişmeli bir boşanma davası açılıp herhangi bir talep olmadığından mahkeme sadece evlilik birliğinin çekilmez hale gelip gelmediğini ve taraflar arasında ortak hayatın tekrar kurulmasının mümkün olup olmadığını inceleyecektir. Bu noktada tanık beyanlarıyla bu durumun ispat edilmesi halinde mahkeme tarafların boşanma nedeniyle bir taleplerinin bulunmaması nedeniyle süreç anlaşmalı boşanmada olduğu gibi kısa sürede sonuçlanacaktır.

Boşanma davası Türkiye’de mi, yurtdışında mı açılmalı?

Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları boşanmak istediklerinde davanın Türkiye’de mi yoksa yaşanılan ülkede mi açılması gerektiğini, bu durumun avantajlarını ve dezavantajlarının neler olduğunu merak etmektedirler. Bu konuda en önemli belirleyici durumu tarafların evlilik birliğinde Türkiye’de edindikleri mal varlığının bulunup bulunmaması oluşturmaktadır.

Yurtdışında yaşayan kişiler yaşadıkları ülkede boşanma davası açmaya karar verdiklerinde burada verilen boşanma kararının Türkiye’de geçerli olabilmesi için tanıma işlemi ve yurt dışında verilen boşanma kararındaki nafaka, velayet, tazminat içeren hükümlerin Türkiyede sonuç oluşturması isteniyorsa tenfiz işlemlerinin yapılması gerekmektedir. Tanıma başvurusu nüfus müdürlüklerine ve Türk konsolosluklarına yapılabilir ancak tenfiz işlemi için mutlaka dava açmak gerekecektir. Taraflardan birinin ölmüş ya da yabancı olması halinde Türk vatandaşı olan taraf kendisi veya avukatı başvuru yapabilecektir. Nüfus müdürlüklerine yapılan başvuru kabul edildiğinde yurt dışında verilen boşanma kararı Türkiyede hukuken geçerli olur, taraflar Türkiyedede resmi olarak boşanır ve nüfus kayıtları güncellenir. Tarafların her ikisinin de Türk vatandaşı olması halinde tanıma ve tenfiz işlemleri için dava açılması gerekecektir.

Yurt dışında yaşayan kişiler evlilikleri sırasında Türkiye’de mal edinmiş olabilirler ve aldıkları malları bir tarafın üzerine yapmış olabilirler. Bu durum evliyken problem teşkil etmese de boşanma söz konusu olduğunda taraflar arasında mal paylaşımı konusunda sorunlar ortaya çıkabilmektedir.

Yurt dışından boşanmış olunması durumunda taraflardan biri diğerinden habersiz Türkiye’ye gelerek diğer eşten mal kaçırma amacıyla malları satabilmektedir. Bu durumun önüne geçmek için öncelikle yurt dışında yapılan boşanma kararının türkiyede tanınması gerekmekte daha sonra ise mal paylaşımı davası açılarak mahkemeden kaçırılabilecek malların üzerine tedbir konulması talep edilmelidir. Mahkeme tarafından tedbir kararı verildikten sonra bu mallar satılamayacaktır. Yurtdışında verilen mahkeme kararının tanınma işlemleri sürecinde diğer eşin mal kaçırma ihtimali gündemde olacağından yurtdışı yerine türkiye’de açılacak boşanma davasıyla birlikte mal paylaşımı davası açılması hem hak kaybı uğramamak hem de zaman açısından avantaj sağlayacaktır.

Sonuç olarak yurtdışında yaşayan kişiler açısından boşanma davası Türkiye’de mi yurtdışında mı açılmalı konusunda mevcut durumun şartlarına göre karar vermek gerekir. Tarafların evlilik birliğinde Türkiye’de edinmiş oldukları mal varlıklarının bulunması halinde zaman, masraf ve hak kaybına maruz kalmamak için boşanma davasının Türkiye’de açılması daha avantajlı olmaktadır.

Yurtdışından Türkiye’de boşanma davası nasıl açılır?

Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları, evlilik birliğini sonlandırmak istediklerinde Türkiye’de boşanma davası açma hakkına sahiptir. Tarafların yurtdışında çalışması, Türkiye’deki mahkeme sürecine bizzat katılmalarının mümkün olmaması halinde yurtdışındaki Türk konsolosluklarında veya noterlerde düzenlenecek vekaletname ile bir avukata yetki verilerek boşanma davası açılabilecektir.

Yurtdışında yaşayanların boşanma davasında yetkili mahkeme

Yurtdışında yaşayan kişiler Türkiye’de boşanma davası açmaya karar verdiklerinde dava sürecinin nerede gerçekleşeceği konusunda kafa karışıklığı yaşamaktadırlar. Görevli mahkeme açısından herhangi bir kafa karışıklığı bulunmayıp boşanma davasında görevli mahkeme aile mahkemeleri olup aile mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde asliye hukuk mahkemeleri aile mahkemesi sıfatıyla görevlidir.

Boşanma davasında yetkili mahkemesi açısında Türk Medeni Kanunun 168.maddesinde ”Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir.” şeklinde düzenleme yapılmıştır. Yurtdışında yaşayan kişiler açısından bu kural yerleşim yerlerinin yurtdışında bulunması ve dava açılmadan önce de son 6 aydır birlikte oldukları yerin de yurtdışında olması halinde kafa karışıklığı yaratmaktadır.

Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları açısından MÖHUK madde 41’de ”Türk vatandaşlarının kişi hâllerine ilişkin davaları, yabancı ülke mahkemelerinde açılmadığı veya açılamadığı takdirde Türkiye’de yer itibariyle yetkili mahkemede, bulunmaması hâlinde ilgilinin sâkin olduğu yer, Türkiye’de sâkin değilse Türkiye’deki son yerleşim yeri mahkemesinde, o da bulunmadığı takdirde Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinde görülür.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Sonuç olarak yurtdışında yaşayan kişiler boşanma davası açmak istediklerinde eşlerden biri Türkiye’de ikamet gösterebiliyorlarsa yetkili mahkeme ikamet ettiği yer olacak, Türkiye’de ikameti bulunmuyorsa son ikamet ettiği yer, bu da bulunmadığı halde Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden biri yetkili olacaktır.

Konsolosluktan boşanma davası açılır mı?

Konsolosluklar, yurtdışındaki vatandaşların resmi işlemlerini kolaylaştırsa da, boşanma davaları doğrudan konsolosluk aracılığıyla yürütülmez. Türk Medeni Kanunu’na göre boşanma davası, yalnızca Türkiye’deki yetkili aile mahkemelerinde açılabilir. Konsolosluğun rolü, boşanmak isteyen kişinin avukatına vekâletname düzenleyerek Türkiye’de dava açmasına imkân sağlamaktır.

Yurtdışında yaşayan birçok Türk vatandaşı, boşanma işlemlerini bulundukları ülkedeki Türk konsoloslukları aracılığıyla başlatıp başlatamayacaklarını merak etmektedir. Ancak konsoloslukların görevleri arasında doğrudan boşanma davası açmak yer almaz. Konsolosluk yalnızca vekâletname düzenleme, evrak onaylama veya bazı resmi belgelerin temini gibi işlemleri yapabilir. Boşanma davası ise Türkiye’deki aile mahkemelerinde açılır.

Sıkça Sorulan Sorular