Reddi Miras Nasıl Yapılır?

Reddi miras özellikle miras bırakan kişinin borçlarının fazla olması durumunda mirasçılar tarafından gündeme gelen konulardandır. Reddi miras mirasçılardan birinin veya tamamının mirası kabul etmeme hakkını kullanarak miras bırakan kişinin borçlarından kurtulmak amacıyla gerçekleştirdiği bir hukuki işlemdir. Yazımızda reddi miras nedir, nasıl yapılır, reddi miras süresi, reddi mirasın noter veya konsolosluktan yapılıp yapılmayacağı, reddi mirasın sonuçları, mirasçılardan birinin mirası reddetmesi durumunda diğer mirasçıların haklarının nasıl etkileneceği, reddi miras davasında görevli ve yetkili mahkeme gibi konularda ayrıntılı bilgi vermeyi hedefliyoruz.

Reddi Miras Nasıl Yapılır?

Vefat eden kişinin mirası mal varlığı bütün olarak mirasçılarına geçer. Miras bırakan kişinin alacakları ve mal varlığı mirasçılara kalacağı gibi borçları da kalmaktadır. Mirası kabul eden mirasçılar vefat eden kişinin borçlarından tüm mal varlıkları ile sorumlu olacaklardır. Yani vefat eden kişi borçları fazlaysa ve mirasçı reddi miras yapmamışsa vefat eden kişinin alacaklıları kişinin terekesi borcu karşılamıyorsa payı oranında mirasçının mal varlığından alacağı için talepte bulunabilecektir. Bu nedenle reddi miras vefat eden kişinin pasif mal varlığı olan borçlarının fazla olması halinde mirasçıları sorumluluktan kurtaran bir işlemdir.

Reddi miras Türk Medeni Kanununun 605-618.maddeleri arasında düzenlenmiştir. Reddi mirasın nasıl yapılacağı Türk Medeni Kanununun 609.maddesinde reddin şekli başlığı altında; Mirasın reddi, mirasçılar tarafından sulh mahkemesine sözlü veya yazılı beyanla yapılır. Reddin kayıtsız ve şartsız olması gerekir.Sulh hakimi, sözlü veya yazılı ret beyanını bir tutanakla tespit eder. Süresi içinde yapılmış olan ret beyanı, mirasın açıldığı yerin sulh mahkemesince özel kütüğüne yazılır ve reddeden mirasçı isterse kendisine reddi gösteren bir belge verilir. Tutanağın ve kütüğün nasıl tutulacağı Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.” şeklinde düzenlenmiştir.

Sonuç olarak reddi miras miras bırakan kişinin yasal ve atanmış mirasçıları tarafından sulh hukuk mahkemesine başvuruyla yapılır. Bu işlemin e-devlet, konsolosluk veya noterden yapılması mümkün değildir. Reddi miras işleminin sonuçları hakkında alanında uzman miras avukatından hukuki yardım alınması önemlidir.

Reddi miras nedir?

Reddi miras mirasçının vefat eden kişinin mirasını kabul etmeme hakkını kullanmasını sağlayan hukuki bir yoldur. Vefat eden kişinin mirası mal varlığı ve borçlarıyla birlikte bir bütün olarak mirasçılarına geçer. Mirası kabul eden veya yasal süre içinde reddi miras hakkını kullanmayan mirasçılar sadece vefat eden kişinin mal varlığı değil kendi mal varlıkları ile miras bırakanın borçlarından kendi payı oranında sorumlulukla karşılaşacaklardır. Bu nedenle mirasçılar borçların fazla olması durumunda reddi miras yaparak vefat eden kişinin borçlarından kurtulabilirler. Reddi miras mirasın gerçek reddi ve hükmen reddi şeklinde iki başlık altında inceleyeceğiz:

Mirasın gerçek reddi: Mirasın gerçek reddi 3 ay içinde mirasçıların sulh mahkemesine başvuruda bulunarak kayıtsız ve şartsız irade beyanlarıyla mirası mal varlığı, alacak ve borçları tümüyle reddetmesidir.

Mirasın hükmen reddi: Miras bırakanın ölüm tarihinde ödemeden aczinin açıkça belli veya resmen tespit edilmiş olması hâlinde, miras kendiliğinden reddedilmiş sayılır; bu durumda ayrıca bir ret beyanı aranmaz. Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açılarak mirasın hükmen reddi talep edilebilir.

Reddi miras süresi

Miras bırakanın vefatı sonrasında mirasçıların mirası kabul etmek veya reddetme hakkı bulunmaktadır. Reddi miras yapacak mirasçılar açısından en çok merak edilen konu bu hakkın ne zaman kullanılabileceğidir. Türk Medeni Kanunu, mirasın reddi için belirli bir süre öngörmüş olup yasal süre içinde mirası reddetmeyen kişinin mirası kabul etmiş sayılacağını düzenlemiştir.

Reddi miras süresi Türk Medeni Kanununun 606.maddesinde ” Miras, üç ay içinde reddolunabilir. Bu süre, yasal mirasçılar için mirasçı olduklarını daha sonra öğrendikleri ispat edilmedikçe miras bırakanın ölümünü öğrendikleri; vasiyetname ile atanmış mirasçılar için mirasbırakanın tasarrufunun kendilerine resmen bildirildiği tarihten işlemeye başlar.” şeklinde düzenlenmiştir.

Sonuç olarak reddi miras süresi 3 aydır. Mirasçılar reddi miras süresini kaçırmışlarsa terekenin borca batık olduğunun tespiti davası açarak vefat eden kişinin borçlarının sorumluluğundan kurtulabilirler. Bu süreçte alanında uzman miras avukatından yardım alınması hak kaybına uğramamak açısından kritik öneme sahiptir.

Kimler reddi miras yapamaz?

Reddi miras, mirasçıların miras bırakan kişiden kalan mirası kabul etmeyerek miras bırakanın tüm hak ve borçlardan kaçınmak amacıyla kullandığı önemli bir haktır. Ancak her mirasçının bu hakkı kullanması mümkün olmayıp özellikle miras bırakanın borçlarını bilerek terekeye müdahale ettiklerinde veya tasarruflarda bulunduklarında mirası örtülü şekilde kabul etmiş sayılır ve reddetme haklarını kaybederler.

Reddi miras hakkının düşmesine ilişkin Türk Medeni Kanununun 610.maddesinde

Yasal süre içinde mirası reddetmeyen mirasçı, mirası kayıtsız şartsız kazanmış olur.
Ret süresi sona ermeden mirasçı olarak tereke işlemlerine karışan, terekenin olağan yönetimi niteliğinde olmayan veya mirasbırakanın işlerinin yürütülmesi için gerekli olanın dışında işler yapan ya da tereke mallarını gizleyen veya kendisine maleden mirasçı, mirası reddedemez.
Zamanaşımı veya hak düşümü sürelerinin dolmasına engel olmak için dava açılması ve cebri icra takibi yapılması, ret hakkını ortadan kaldırmaz.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Türk Medeni Kanunundaki düzenleme ve Yargıtay kararlarına göre Reddi miras yapamayacak kişiler:

• Mirası zımnen kabul edenler (miras kalan malları satma, terekeye ait borcu isteğiyle ödeme, miras kalan taşınmaza kiracı almak, tereke mallarını kendi adına kullanmak, tereke hesabındaki parayı çekmek,
• Mirası ret süresi sona ermeden mirasçı olarak tereke işlemlerine karışan, terekeye müdahale ederek sahiplenenler, terekenin olağan yönetimi niteliğinde olmayan veya murisin işlerinin yürütülmesi için gerekli olanın dışında işler yapan kişiler (borçları öğrenmesine rağmen terekeye ilişkin tasarruf yapanlar, tereke mallarının değer tespitine veya paylaşıma ilişkin işlemleri başlatanlar),
• Tereke yönetimini engelleyenler (miras bırakanın ölümünden sonra terekeye ilişkin resmî işlemleri engelleyen, malları kaçıran veya saklayan mirasçılar mirası reddetmiş sayılmaz; aksine mirası kabul etmiş sayılır)
• Küçükler (yasal temsilci olmadan)
• Kısıtlılar (vasi/mahkeme izni olmadan)
• Tüzel kişiler (yönetim organı kararı olmadan)
• Kötü niyetle red yapanlar
• Mirası açıkça kabul etmiş olanlar

Reddi miras yapmak için ne gerekli?

Reddi miras, mirasçının kalan borçlardan sorumlu olmasını engelleyen ve mirası kabul etmediğini resmi olarak beyan etmek için yaptığı hukuki bir işlemdir. Ancak bu işlemin geçerli olabilmesi için belirli belgelerin sunulması ve yasal sürelere uyulması zorunludur. Mirası reddetmek isteyen kişinin özellikle üç aylık hak düşürücü süreyi kaçırmaması büyük önem taşımaktadır.

Reddi miras yapmak için miras bırakanın son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesine başvuruda bulunmak gerekir. Başvuruda vefat eden kişinin ve reddi miras yapmak isteyen mirasçının kimlik bilgileri, mirasın reddi nedenleri ve taleplerinizi içeren dilekçe sunulmalıdır. Dilekçeye ek olarak vefat eden kişinin ölüm belgesi ve bu kişinin mirasçısı olduğunuzu gösterir belgeyi de eklemeniz önemlidir. 3 aylık yasal süre içinde miras reddedilirse mirasçı, mirasçılık sıfatını miras bırakanın ölüm tarihinden itibaren kaybetmiş sayılır.

3 ay içinde reddi miras yapılmazsa ne olur?

Reddi miras işlemi için düzenlenmiş 3 aylık yasal sürenin kaçırılması halinde bunun sonuçlarının ne olacağı merak edilen konulardan bir diğeridir. Mirasın gerçek reddi için 3 aylık yasal süre düzenlenmiş olup yasal süre içinde mirası reddetmeyen mirasçı mirası kayıtsız ve şartsız kazanmış olur. Ancak bu noktada süreyi kaçıran ancak mirası reddetmek isteyen mirasçılar mirasın hükmen reddi için dava açabileceklerdir.

Mirasın hükmen reddi davasında vefat eden kişinin ölüm tarihinde ödemeden aczinin açıkça belli olması veya resmen tespit edilmiş olması halinde miras reddedilmiş sayılacaktır. Reddi miras için yasal süreyi kaçıran mirasçı terekenin borca batık olduğunu iddia ederek mirasın hükmen reddini talep edebilecektir.

Reddi miras davası görevli ve yetkili mahkeme

Reddi miras işlemi yapmak için mirasçılar açısından bu işlemin hangi mahkemede ve nerede yapılacağı merak edilen konulardan bir diğeridir. Yetkili ve görevli olmayan mahkemeye yöneltilecek reddi miras beyanı kabul edilmeyeceği gibi sürecin uzamasına neden olacaktır.

Miras gerçek reddi ve hükmen reddinde yetkili mahkeme miras bırakanın yerleşim ye mahkemesidir. Yasal süre olan 3 ay içinde yapılacak mirasın gerçek reddinde görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesi, mirasın hükmen reddinde ise görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi’dir.

Mirasın reddi beyanı geri alınabilir mi?

Vefat eden kişiden kalan borçlar nedeniyle yapılan reddi miras işlemi bazı durumlarda mirasçılar tarafından geri alınmak istenebilir. Bu durum genellikle miras bırakan kişiden kalan mal varlığının yeterli şekilde araştırılmadan aceleyle karar verilmesi halinde ortaya çıkmakta reddi miras işlemini yapan mirasçı reddi mirasın geri alınıp alınamayacağını merak etmektedir.

Reddi miras mirasçının mirası tüm sonuçlarıyla birlikte kabul etmediğini resmi olarak bildirdiği tek taraflı bir irade açıklamasıdır. Normal şartlarda reddi miras kesin hüküm niteliğindedir ve geri alınması mümkün değildir. Ancak bu işlemde hata, hile veya tehdit gibi irade sakatlığı halleri söz konusu ise mirasçı, reddi miras beyanının iptalini talep edebilir.

Sonuç olarak reddi miras beyanı irade sakatlığı hallerinin mevcut olmaması durumunda geri alınamaz. İrade sakatlığı hâllerinde iptal davası yoluyla ortadan kaldırılması mümkündür. Bu nedenle reddi miras kararı verilmeden önce terekenin borç durumu, malvarlığı değerleri ve diğer mirasçıların tutumu dikkatle araştırılmalı, gerekirse terekenin tespiti davası açılarak vefat eden kişinin mal varlığı, alacakları ve borçları mahkeme aracılığıyla tespit edilmelidir.

İlgili Makale: Miras Kalan Mal Varlığı Nasıl Tespit Edilir?

Reddi miras iptal edilebilir mi?

Reddi miras işlemi yapan mirasçılar açısında bu işlemin iptal edilip edilemeyeceği merak edilen konulardan bir diğeridir. Mirasçının alacaklılarının korunması amacıyla Türk Medeni Kanununun 617.maddesinde düzenleme gereğince bazı durumlarda yasal mirasçının reddi mirası işlemi iptal edilebilmektedir.

Mirasçıların alacaklılarının korunması başlığı Türk Medeni Kanunu Madde 617 düzenlemeye göre:

Mal varlığı borcuna yetmeyen mirasçı, alacaklılarına zarar vermek amacıyla mirası reddederse; alacaklıları veya iflâs idaresi, kendilerine yeterli bir güvence verilmediği takdirde, ret tarihinden başlayarak altı ay içinde reddin iptali hakkında dava açabilirler.
Reddin iptaline karar verilirse, miras resmen tasfiye edilir.
Bu suretle tasfiye edilen mirastan reddeden mirasçının payına bir şey düşerse bundan, önce itiraz eden alacaklıların, daha sonra diğer alacaklıların alacakları ödenir. Arta kalan değerler ise, ret geçerli olsa idi bundan yararlanacak olan mirasçılara verilir.

Mirası reddettikten sonra ne olur, diğer mirasçıların hakları ne şekilde etkilenir?

Mirasçının mirası reddetmesi, diğer mirasçılar açısından önemli sonuçlar doğuran tek taraflı ve kesin bir işlemdir. Reddeden mirasçı artık terekeye hiçbir şekilde hak iddia edemez ve mirasçılık sıfatı miras bırakanın ölüm tarihinden itibaren etkili olarak sona erer. Reddi miras yalnızca reddeden kişi için değil, miras bırakandan geriye kalan diğer mirasçılar açısından da pay oranlarının ve mirasın dağılımının yeniden şekillenmesine yol açar.

Mirası reddettikten sonra diğer mirasçıların haklarının ne şekilde etkileneceği mevcut durumun şartlarına göre değişiklik gösterir. Türk Medeni Kanununun 611.maddesine göre yasal mirasçılardan biri mirası reddederse; onun payı, miras açıldığı zaman kendisi sağ değilmiş gibi, hak sahiplerine geçer. Mirası reddeden atanmış mirasçının payı, mirasbırakanın ölüme bağlı tasarrufundan arzusunun başka türlü olduğu anlaşılmadıkça, mirasbırakanın en yakın yasal mirasçılarına kalır. En yakın yasal mirasçıların tamamı tarafından reddolunan miras, sulh mahkemesince iflâs hükümlerine göre tasfiye edilir.

Mirası reddeden kişinin payı kendisi sağ değilmiş gibi hak sahiplerine geçeceğinden reddi miras yapan kişinin alt soyunun bulunması halinde bunlar yararına ret işleminin yapılması büyük öneme sahiptir. Sonra gelen mirasçılar yararına ret Türk Medeni Kanunun 614.maddesinde düzenlenmiş olup ilgili düzenlemeye göre ”Mirasçılar, mirası reddederken, kendilerinden sonra gelen mirasçılardan mirası kabul edip etmeyeceklerinin sorulmasını tasfiyeden önce isteyebilirler. Bu takdirde ret, sulh hakimi tarafından daha sonra gelen mirasçılara bildirilir; bunlar bir ay içinde mirası kabul etmezlerse reddetmiş sayılırlar. Bunun üzerine miras, iflâs hükümlerine göre tasfiye edilir ve tasfiye sonunda arta kalan değerler, önce gelen mirasçılara verilir.”

Sıkça Sorulan Sorular