Evlilik birliğinde meydana gelen çocuk ile baba arasındaki soybağının kurulması açısından bir problem bulunmasa da evlilik dışı doğan veya başka biriyle soybağı ilişkisi kurulmuş çocuğun biyolojik babasıyla soybağının kurulması problem teşkil etmektedir. Bu noktada Biyolojik baba soybağının reddi davası açabilir mi sorusu merak edilen konuların başında gelmektedir. Yazımızda biyolojik babanın başkasıyla soybağı kurulmuş çocukla soybağının kurulması süreci, baba olduğunu iddia eden kişinin dava açma şartlarına ilişkin düzenlemenin Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesine ilişkin kararı da paylaşarak biyolojik babanın soybağının reddi davası açması önündeki engellerinin kaldırıldığına ilişkin güncel bilgilere sahip olmanızı hedefliyoruz.
Biyolojik baba soy bağının reddi davası açabilir mi?
Soybağının reddi davası baba ile çocuk arasındaki geçerli olan babalık karinesinin ortadan kaldırılması açılan dava türüdür. Babalık karinesi Türk Medeni Kanunun 285.maddesinde ”Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün içinde doğan çocuğun babası kocadır.” şeklinde düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemeye göre çocukla baba arasında soybağı kurulmuş olsa da bazen biyolojik baba farklı bir kişi olabilmekte bu durumda biyolojik baba ile çocuk arasında soybağının kurulması zorlaşmaktadır.
Çocuğun başka biriyle soybağı ilişkisi kurulmamışsa baba ile çocuk arasında tanıma ile soybağı ilişkisi kurulabilecektir. Tanıma Türk Medeni Kanunun 295.maddesinde ”Tanıma, babanın, nüfus memuruna veya mahkemeye yazılı başvurusu ya da resmî senette veya vasiyetnamesinde yapacağı beyanla olur. Tanıma beyanında bulunan kimse küçük veya kısıtlı ise, veli veya vasisinin de rızası gereklidir. Başka bir erkek ile soybağı bulunan çocuk, bu bağ geçersiz kılınmadıkça tanınamaz.” şeklinde düzenlenmiştir. Yani biyolojik babanın çocuğu tanıyabilmesi için çocukla nüfusta babası olarak gözüken erkek arasındaki soybağı ilişkisinin ortadan kalkmış olması gerekmektedir. Bu noktada gerçek babası olduğunu iddia eden kişinin soybağının ilişkisinin kaldırılması için soybağının reddi davası açıp açmayacağı merak edilmektedir.
Soybağının reddi davası Türk Medeni Kanunun Madde 286.maddesinde ” Koca, ana veya çocuk soybağının reddi davasını açarak babalık karinesini çürütebilir. Bu dava, dava açma hakkına sahip diğer kişilere karşı açılır.” şeklinde düzenlenmiştir. Yani kural olarak soybağının reddi davasında dava açma hakkı koca, ana ve çocuğa tanınmıştır. Ancak Türk Medeni Kanunun 291.maddesinde baba olduğunu iddia eden kişiye de dava açma hakkı tanınmıştır.
Diğer ilgililerin dava hakkı başlıklı Türk Medeni Kanununun 291.maddesinde ”Dava açma süresinin geçmesinden önce kocanın ölmesi veya gaipliğine karar verilmesi ya da sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi hâllerinde baba olduğunu iddia eden kişi, kocanın altsoyu, anası veya babası, doğumu ve kocanın ölümünü, sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybettiğini veya hakkında gaiplik kararı alındığını öğrenmelerinden başlayarak bir yıl içinde soybağının reddi davasını açabilir. Ergin olmayan çocuğa atanacak kayyım, atama kararının kendisine tebliğinden başlayarak bir yıl içinde soybağının reddi davasını açar. Kocanın açacağı soybağının reddi davasına ilişkin hükümler kıyas yoluyla uygulanır.” şeklinde düzenlenmiştir.
Türk Medeni Kanununun 291.maddesinde yer alan baba olduğuna iddia eden kişinin dava açma şartlarını Anayasa Mahkemesi 23.01.2024 tarihinde E.2023/135 numaralı dosya ile Anayasa’nın 20. Ve 40. Maddelerine aykırı bularak iptal etmiştir. İlgili kararda gerekçe olarak baba olduğunu iddia eden kişinin dava açma hakkı şartları düzenlemesinin, baba olduğunu iddia eden kişinin iradesiyle gerçekleştirmesi mümkün olmayan şartların öngörülmesinin etkili başvuru hakkıyla bağdaşmayacağı belirtilmiştir. İlgili iptal karar 06.03.2024 tarihinde resmi gazetede yayınlanmış, yürürlüğe girme tarihi olarak resmi gazete yayınlanma tarihinden 9 ay sonra olacağı belirtilmiştir.
Sonuç olarak biyolojik baba Türk Medeni Kanununun 291.maddesinde baba olduğunu iddia eden kişinin dava açma şartlarını düzenlemesinin Anayasa Mahkemesinin 23.01.2024 tarihinde E.2023/135 numaralı dosyasıyla iptal edilmesiyle birlikte soybağının reddi davası açabilecektir.
Anayasa mahkemesinin ilgili kararının tamamına bu linki tıklayarak ulaşabilirsiniz.
İlgili Makale: Evlilik Dışı Çocuğun Babalık Davası
